Er is één glas in de Sint-Jan dat niet op alle andere glazen lijkt. Er staan geen mensen of gebouwen op afgebeeld en het stelt ook niet iets concreets voor. Dit is glas 1C, een glas met een abstracte voorstelling, gemaakt door Marc Mulders. Dit glas-in-loodraam is geschonken door Museum Gouda en in 2016 in de Sint-Jan geplaatst. Sindsdien is het een voorwerp van veel discussie. Sommige mensen vinden het glas heel mooi, anderen vinden dat het niet bij de stijl van de kerk past en zien liever een glas met een concrete voorstelling.
Als je voor het glas gaat staan en naar boven kijkt, zie je allemaal cirkels. Die worden steeds groter naar mate het glas het plafond van de kerk nadert. Aan de randen van het raam is het glas donkerder dan in het midden. Deze verhoudingen in grootte en kleur hebben een betekenis. De cirkels verbeelden de kosmos en drukken hoop, vrijheid van overtuiging en verdraagzaamheid uit. De grootste cirkel is gedecoreerd met pauwenveren; de pauw staat symbool voor de opstanding van Christus. Dat betekent dat het glas ook een belangrijk christelijk thema, de opstanding en de wederkomst, verbeeldt. De donkere randen van het glas staan voor het kwaad. In deze randen zijn ook wat monsterachtige figuren afgebeeld. In het midden zijn de kleuren echter licht, een symbool voor dat het goede het kwade overwint. In de top van het glas zijn geen donkere randen meer te zien; uiteindelijk verdwijnt het kwaad helemaal. Eveneens neemt het blauw, dat de hemel verbeeldt, steeds meer toe. Het glas is bovenin geheel blauw, net als veel andere glazen in de Sint-Jan. De kijker slaat als het ware een blik op de geopende hemel.
Dit Erasmusglas is gemaakt ter ere van de vijfhonderdste verjaardag van de vertaling van het Nieuwe Testament van Erasmus. Hoewel het glas dus niet letterlijk Erasmus afbeeldt, is het wel op zijn denken en belangrijke werk geïnspireerd.
Ook al lijkt het glas uit de toon te vallen bij de rest van de kerk, toch zijn er verbanden met andere glazen aan te wijzen. Het Erasmusglas hoort thuis in een serie glazen met het thema ‘bevochten vrijheid’. Daarin gaat het steeds over de overwinning van het goede op het kwade. Het oudste glas dat dit thema verbeeldt is glas 1, de ‘Triomf van de vrijheid der consciëntie’. Dit glas laat zien hoe de vrijheid van het geweten is bevochten door de mannelijke figuur ‘Tyrannie’ te verpletteren onder een zegewagen. Een ander glas met dit thema is glas 25, ‘het Ontzet van Leiden’. Dit glas verbeeldt de overwinning van het geuzenleger uit Delft op de Spanjaarden. Recht tegenover het Erasmusglas bevindt zicht het Bevrijdingsglas, dat door de stoet mensen die die gruwelijke taferelen van de Tweede Wereldoorlog passeren, verbeeldt wat de prijs is van de overwinning. In de kleuren, cirkels, verdwijnende donkere randen en steeds verder uitbreidende blauwe lucht zien we waar mensen vandaag de dag aan denken als het over goed en kwaad gaat.
Al met al staat het Erasmusglas in de traditie van de glazen die het vechten voor vrijheid in de loop der eeuwen verbeelden. Het Erasmusglas is een modern glas, maar het thema heeft een oude geschiedenis. Welk tafereel begrijp jij het best? En welke vind je het mooist?
