Waterwegen
De eerste kanalen in onze omgeving werden aangelegd voor de ontginning van het veengebied. Vanuit het Stadskanaal werden zijkanalen het veenmoeras ingegraven. Die zijkanalen werden monden, diepen en wijken genoemd. Het ruige veenlandschap veranderde in een kale vlakte waar kaarsrechte waterwegen doorheen liepen. De kanalen werden goed gebruikt. Scheepsladingen turf werden over het water vervoerd.
Keien en aardappelen
Ook voor de keienhandel kwam het water goed van pas. Per schip konden veel meer stenen vervoerd worden dan met een paard en wagen. Toen het veen was afgegraven, werd de grond geschikt gemaakt voor landbouw. Nu werden de waterwegen gebruikt voor het transport van aardappelen, suikerbieten en kunstmest.
Dok van Buinen
In 1882 kreeg Buinen een kleine haven, Dit haventje noemden ze een dok. Het dok was het eindpunt van een kanaal dat van Stadskanaal via Buinerveen en Nieuw-Buinen naar Buinen liep. Het was vaak een drukte van belang bij het dok. Keien en landbouwproducten werden ingeladen, kunstmest werd uitgeladen en ook vertrok er regelmatig een trekschuit met passagiers richting Groningen.
Stoomtrein
In november 1905 was het feest in Bronneger, Buinen, Exloo en Valthe. Die dag reed er voor het eerst een trein door de dorpen. De stoomtrein kwam uit de richting van Gasselternijveen en ging naar Emmen. Met vrolijke muziek, wapperende vlaggen en luid gejuich werd de trein verwelkomd. In Buinen was een groot stationsgebouw neergezet. Ook Exloo en Valthe kregen een station. De trein werd een populair middel om goederen en mensen te vervoeren.
Nieuw kanaal
Rond 1930 werd het kanaal Buinen-Schoonoord aangelegd. Werklozen werden aan het werk gezet om met een schep het kanaal te graven. Het was een enorme klus. In het kanaal kwamen een aantal sluizen. Dit was nodig omdat de waterstand in het kanaal niet overal gelijk was. Bij iedere sluis werd een huisje gebouwd voor een sluiswachter.
21e eeuw
Veel kanalen zijn gedempt. In plaats van schepen die over het water varen, rijden nu vrachtwagens over snelle asfaltwegen. Het kanaal Buinen-Schoonoord werd in de jaren zestig gesloten voor de scheepvaart. In diezelfde periode reed de laatste trein door de gemeente. De rails werden opgeruimd. Over de spoorbaan loopt nu een wandelpad.
