Aan de Herfstlaan te Heemstede ligt sinds 1829 een van
de mooiste begraafplaatsen van Nederland. Het ontwerp is van de
hand van J.D. Zocher jr., een in Nederland beroemde
landschapsarchitect die ook elders in Heemstede en omgeving zijn
sporen heeft nagelaten.
Tot 1828 werden protestanten in Heemstede begraven in en
bij de Hervormde kerk aan het toenmalige Kerkplein (nu
Wilhelminaplein) en de katholieken op het kerkhof Berkenrode ten
westen van de Herenweg. In 1825 werd een wet van
kracht die voorschreef dat er vanwege hygiënische en ethische
redenen alleen nog maar buiten de bebouwde kom begraven mocht
worden.
Op een oude buitenplaats
In 1828 ging de gemeente Heemstede op zoek naar een
geschikte locatie voor een nieuwe begraafplaats. In en rond
Heemstede hadden rijke families in de 18de eeuw grote en kleine
buitenplaatsen gebouwd. Het oog van de gemeente viel op een deel
van de buitenplaats Westermeer, die toen ter veiling werd
aangeboden.
De landschapsarchitect J.D. Zocher jr. (1791-1870) kreeg in 1829 de
opdracht voor de aanleg van de begraafplaats. Hij maakte een
ontwerp in Engelse landschapsstijl, gekenmerkt door gebogen paden
met aan beide zijden grafvelden en waterpartijen, die het
katholieke en protestantse deel van elkaar scheidden.
De katholieke begraafplaats
In 1879 kregen de katholieken achter hun nieuwe kerk, de
Sint Bavo aan de Herenweg, een eigen, nieuw kerkhof.
Het katholieke deel van de begraafplaats aan de Herfstlaan werd
lange tijd nauwelijks meer gebruikt. Dat duurde tot 1927. In dat
jaar werd een tweede parochie in Heemstede gesticht met de kerk aan
het Valkenburgerplein, de Onze Lieve Vrouwe Hemelvaart. Deze
parochie verwierf het katholieke deel van de begraafplaats voor één
gulden.
Uitbreiding
De huidige ingangspartij met aula en beheerderswoning
dateert van 1927. De aula is een ontwerp in art deco-stijl van
Jos Cuypers en heeft prachtige glas-in-loodramen. Bij
de ingang is het thema zonsopkomst, bij de uitgang zonsondergang.
In 1948 is de begraafplaats uitgebreid onder leiding van Gerard
Bleeker in de vorm van meer rechte en geometrische vormen. De oude
zwemvijvers aan de Glipperdreef zijn in 1964 gesloten en gesloopt.
Het vrijkomend terrein is bestemd voor (toekomstige) uitbreidingen
van de begraafplaats. In 1993 heeft de begraafplaats de beschikking
gekregen over een columbarium waarin urnen geplaatst kunnen
worden.
Grafmonumenten
De begraafplaats herbergt diverse grafmonumenten uit de
19de eeuw. Zo zijn er 3 grote en 12 kleine grafkelders van bekende
Heemsteedse families te vinden, zoals Van Merlen, Enschedé, Van
Vollenhove (zie foto rechtsboven op deze pagina), Van Lennep en
Teding van Berkhout. Een aantal van die graven staat op de
nominatie op de gemeentelijke monumentenlijst te komen.
Om te voorkomen dat oude, historisch van belang zijnde grafstenen
zouden worden geruimd, is in 2007 op de Algemene Begraafplaats een
cultuurhistorische grafstenentuin ingericht. Naast kunsthistorisch
van belang zijnde grafstenen zijn ook grafstenen overgebracht van
bekende personen. De oudste steen dateert uit 1827 en is van Jacob
Abraham van Lennep, eigenaar van de vroegere buitenplaats Meer en
Berg.
