Het ontstaan van Aadorp in het begin van de vorige eeuw is nauw verweven met de komst van de Groninger Jan Marten Kamphuis naar deze streek. Jan Marten Kamphuis werd geboren op 15 juli 1883 in Garreweer bij Appingedam. Als 21-jarige jongeman kocht hij bij Vroomshoop een stuk land. In de daarop volgende jaren verwierf hij stukjes broekland van Vriezenveense boeren. Alleen in de zomermaanden werd er op deze natte gronden gehooid; verder was het een domein van wild en watervogels en van jagers. Er waren 173 koop- en ruilactes nodig om een aaneengesloten blok van 68 ha aan de oostkant van het kanaal te verkrijgen. Het geheel werd omdijkt en er werden drie pompen geplaats om het gebied te ontwateren.
Eerste bebouwing
De broer van Kamphuis trok zich in 1916 terug en er werd 20 ha
verkocht aan Nicolaas Boomars, een Hollandse veeboer afkomstig uit
Ouderkerk aan de Amstel. Deze bouwde in 1916 een boerderij op de
plek, waar nu dorpshuis 't Aahoes staat. De boerderij aan de
Kanaaldijk werd in 1923 door brand verwoest en de familie Boomars
was genoodzaakt de boerderij te verkopen en vertrok naar Haarlem.
In 1927 kwam de boerderij met 7 ha grond in bezit van Nicolaas
Hammink. Op haar beurt verhuisde de familie Hammink in 1964 voor
uitbreiding van Aadorp en de bouw van 't Aahoes naar de Westere
Kooye aan de Aadijk.
De Woesten
Ondertussen had Jan Marten Kamphuis ook een gebied van 250 ha aan
de westkant van het Overijssels kanaal aangekocht. Voor de
ontwikkeling ervan werd cultuurmaatschappij De Woesten opgericht.
Deze onderneming werd gefinancierd door het bankiershuis Weise
& Co. en de Verenigde Kalimaatschappij. Kamphuis fungeerde als
directeur. Na de ontginning werden de meeste delen van het gebied
al snel doorverkocht. Zo had de Staat der Nederlanden er een
oppervlakte van 50 ha cultuurgrond, waar twijghout voor de
Zuiderzeewerken werd verbouwd. Aan de westkant van Aadorp
verschenen ook boerderijen en een aantal tuinders. In 1926 had de
cultuurmaatschappij het totale gebied van rond de 400 ha ontgonnen
en opnieuw uitgegeven en hield ze op te bestaan. Aan het agrarisch
karakter van het gebied kwam een einde door de aanleg van het
Bedrijvenpark Twente in 1980, een grootschalig bedrijventerrein dat
de gehele Woesten besloeg. Het Bedrijventerrein was een initiatief
van de Gemeentekring Almelo, een samenwerkingsverband van zeven
gemeenten.
Buiten Wonen
In 1926 werd door Kamphuis en de Twentse fabrikant H. ten Cate Hzn.
de N.V. Buiten Wonen opgericht, die zich richtte op de ontwikkeling
van woningbouw aan de oostkant van het kanaal. De resterende
hectares werden ingericht als tuindorp met de aanleg van de
zandwegen, de huidige Peppellaan, Wilgenstraat, Kerkweg en
Berkenlaan. Er werden percelen gemaakt van 10, 15 en 25 are en
langs de Peppellaan van een hectare. De huizen, die de N.V. Buiten
Wonen bouwde waren eenvoudige, vrijstaande arbeiderswoningen, die
naar de maatstaven van toen degelijk werden gebouwd. De woningen
werden in huurkoop overgedragen aan de nieuwe bewoners, die een
eerste hypotheek namen bij hun werkgever en eventueel een tweede
hypotheek bij de ontwikkelingsmaatschappij Buiten Wonen. Van deze
markante woningen zijn er in de loop der jaren vele verdwenen of
aangepast aan de eisen des tijds. Zo ontstond Aadorp, hoewel het
pas deze naam kreeg bij raadsbesluit van 3 november 1930.
Vriesen Aa
In de loop der jaren kreeg Aadorp steeds meer het karakter van een
dorp. Er kwam een school (1928), een brug (1930), een kerk (1932).
Aan het einde van de oorlog werd er in de eerste week van april
1945 nog hevig gevochten in Aadorp en vooral om de brug en langs de
Bruglaan. Jan Marten Kamphuis bleef zijn hele leven actief voor
zijn levenswerk en de ontwikkeling van Aadorp. In 1948 is hij als
gevolg van een ongeval overleden. In 1972 werd het dorp voorzien
van riolering en ontstond ook het nieuwe uitbreidingsplan
"Hammink". De laatste uitbreiding van Aadorp is het plan
"Molenhoek" met zo'n 60 kavels, waarvoor op 27 april 1988 de eerste
schop in de grond ging. Ook dat is inmiddels volgebouwd. Sinds de
gemeentelijke herindeling, die op 1 januari 2001 zijn beslag kreeg,
valt de kern Aadorp onder de gemeente Almelo. De Vriesen Aa en de
omliggende agrarische gronden en het bedrijvenpark Twente in de
voormalige Woesten behoren nu tot het grondgebied van de gemeente
Almelo.
