Duizend jaar geleden woont er nog niemand in Meppel.
Er is alleen natuur. En het is er nat, erg nat.
Het landschap is een wildernis met veenmoerassen en dichte bossen met wilde dieren.
Er stromen drie rivieren naar Meppel.
- de Havelter Aa / de Oude Vaart uit het noorden.
- de Wold Aa uit het noordoosten.
- de Reest uit het oosten.
Zij komen allemaal uit in de rivier de Sethe (nu het Meppelerdiep).
En die stroomt naar de zee.
Monniken
Ongeveer duizend jaar geleden komen de eerste mensen naar Meppel.
Het zijn monniken. Hun baas is de bisschop van Utrecht.
Ze bouwen een klooster vlakbij Meppel langs de rivier de Reest.
Hun klooster heet Dickninge.
De monniken graven een kanaal uit het moeras naar de rivier de Havelter Aa.
Als water wegstroomt uit het moeras, wordt het droog land.
Dat noemen we 'ontginnen'.
Dat kanaal heet ‘de Wetering’ en bestaat nog steeds.
Het heet nu de Hoogeveense Vaart.
Boeren
Boeren zoeken natuurlijk de droogste plek om te wonen.
Dat doen ze op de hogere zandheuvels langs de rivieren, die heten een ‘horst’.
Op de horst maken ze ook hun akkers, die heten ‘essen’.
De eerste vijf boerderijen van Meppel zijn van hout en groot.
Bijzonder is dat mensen en dieren samen wonen in één grote ruimte.
Zo'n soort boerderij heet een 'hallenhuis'.
- Anekingehus bij de rivier de Aa. (nu winkelcentrum Keizerstroom)
- Woltingehus bij het bos (nu Gereformeerde kerk Groenmarkt).
- Evesingehus op de es bij de rivier de Reest (nu sportvelden Ezinge).
- Dingstedehus bij de rivier de Sethe (Oeverlanden, nu Staphorst).
- Severdingehus (daarvan weten we niet waar het stond).
De boeren in Meppel moesten pacht betalen aan de monniken van de Pieterskerk in Utrecht. Elk boerderij een vat honing en dertig zakken graan per jaar.
Ridders
In Meppel woonden ook ridders. Twee zelfs!
Ridders wonen in stenen huizen.
In Drenthe noemen we dat geen kasteel, maar een ‘havezate’.
In Meppel waren twee havezates:
- Vledderinge bij de Wold Aa (afgebroken)
- Havixhorst bij de Reest
Op Vledderinge woont ridder Henric, maar we weten bijna niets van hem.
Op de Havixhorst woont de familie Van den Clooster.
De ridders uit deze familie beschermen de boeren en monniken langs de Reest.
In ruil daarvoor kregen ze een tiende deel van de oogst, dat noemen we 'tienden'.
Samenwerken
In de Middeleeuwen werken in Meppel drie groepen met elkaar samen.
De boeren werken voor eten voor zichzelf, de monniken en de ridders.
De monniken bidden voor het geluk van zichzelf, de ridders en de boeren.
De ridders besturen en beschermen het land van zichzelf, de monniken en de boeren.
Cultuurlandschap
Steeds meer mensen gingen in Meppel wonen en werken.
Er zijn meer kanalen gegraven om het water snel weg laten stromen.
Ook de bossen zijn weg.
Gekapt voor hout om mee te bouwen en te verwarmen.
In de afgelopen eeuwen is de natuur veranderd.
Mensen hebben er cultuurlandschap van gemaakt.
Waar vroeger de veenmoerassen en bossen waren, is nu zand.
Waar ooit de eerste boeren woonden en werkten, is nu een stad.
Maar bij de rivier de Reest is niet zoveel veranderd.
Die kan en mag nog wel overstromen. Daar is nog ruimte voor water.
Daar is het landschap nog zoals toen de eerste boer er werkte.
Dat is best wel bijzonder.
Daarom zijn we er zuinig op en willen we dat oude landschap bewaren.
