-
Het heilige boek van de christenen
'In het begin schiep God de hemel en de aarde.' Zo begint het heilige boek van de christenen: de Bijbel. De Bijbel bestaat uit twee delen: het Oude Testament en het Nieuwe Testament. Het Oude Testament vertelt de geschiedenis van het joodse volk. Het Nieuwe Testament vertelt het leven van Jezus en de gebeurtenissen nadat hij is gestorven en naar de hemel gegaan. 66 boeken in één...
Eigenlijk is de Bijbel niet één boek, maar een verzameling van wel 66 boeken. Ze staan vol met verhalen, spreuken, gedichten en regels waar mensen zich aan moeten houden. De boeken zijn door verschillende mensen in verschillende tijden en talen geschreven - zoals het Grieks en Hebreeuws, de taal van de joden. Al die boeken samen noemen we de Bijbel. Het boek is in heel veel verschillende talen vertaald en wordt door christenen over de hele wereld gelezen.
-
De bijbel voor iedereen!
Rond 1500 is er een christelijke kerk in heel Europa. Ook in ons
land. Maar sommige mensen hebben kritiek op de kerk, die door de
paus in Rome wordt geleid. Niet de paus is de basis van het geloof,
maar de bijbel - en die moet iedereen kunnen lezen! Deze
protestbeweging heet Reformatie - dit betekent verbetering. Maar de
kerk wil niet veranderen. De christelijke kerk valt uit elkaar en
er ontstaat een nieuwe groep christenen: de protestanten.
Een onleesbaar boek...
De christelijke kerk onder leiding van de paus gaat later
'rooms-katholiek' heten. De katholieken vinden dat de Bijbel alleen
is bedoeld voor mensen die in een kerk werken. Alleen monniken en
priesters kunnen die moeilijke verhalen uitleggen aan het volk.
Volgens de protestanten is de bijbel voor iedereen.
Er is alleen een probleempje. De meeste bijbels in die tijd zijn
geschreven in het Latijn en dat kunnen heel veel mensen niet lezen.
Daarom vinden de protestanten dat de bijbel vertaald moet worden in
het Nederlands.
-
De kerk in de Republiek
In 1637 zijn de meeste mensen in ons land protestants. Nederland
is nog niet één land met een koning. Het is de Republiek der
Nederlanden, die uit 7 provincies of staten bestaat. Deze republiek
is ongeveer zo groot als ons land nu. De mannen die de 7 staten
besturen vormen de 'Staten-Generaal'. Er is ook nog niet één taal.
In iedere provincie spreken de mensen een ander dialect.
Wie heeft gelijk?
In de 17de eeuw zijn er veel meer christenen in ons
land dan nu. De protestanten, die zich van de katholieke kerk
hebben afgescheiden, maken ruzie met elkaar. Ze zijn het over veel
dingen niet met elkaar eens. De politieke leiders (Staten-Generaal)
willen rust en eenheid. Daarom organiseren ze in 1618 een grote
vergadering in Dordrecht, waar de protestantse kerken uit alle
provincies aan meedoen. Dit heet de Synode van Dordrecht. Deze
vergadering moet een besluit nemen over de ware leer van de
kerk.
-
Synode van Dordrecht
Het is 1618. Een half jaar lang zien de inwoners van Dordrecht
veel mannen met lange baarden en ernstige gezichten in hun stad. Ze
zijn gekomen voor een vergadering van de kerk. Die moet een einde
maken aan de ruzie tussen verschillende groepen: de streng gelovige
protestanten en de wat minder strenge. En de winnaar
is...
De strenge gelovigen winnen. Zij geloven dat jouw leven al
vaststaat als je geboren wordt. Je hebt geen vrije wil en alleen
God bepaalt of je in de hemel komt. Er komen strenge regels op
papier te staan en zo'n 200 predikanten van de minder strenge groep
mogen niet meer in de kerk werken. De kerkvergadering besluit ook
dat er één bijbel moet komen die in alle kerken gebruikt wordt: de
Statenbijbel.
-
De Statenbijbel en onze taal
Ook jij spreekt Bijbeltaal. Alleen besef je het niet. Door de
eeuwen heen zijn allerlei woorden en uitdrukkingen uit de
Statenbijbel deel geworden van ons dagelijkse taalgebruik. Je ziet
het vooral aan de spreekwoorden. Geen wonder, als het boek in alle
kerken, gezinnen en op school wordt gelezen. Test je
kennis!
Weet je wat het betekent als iemand tegen je zegt: 'Ik ben door
het oog van de naald gekropen!'. Nee? Dan hoef je niet in zak en as
te zitten hoor… want sommige spreekwoorden verdwijnen langzaam weer
uit onze taal. Soms kennen alleen de oude mensen ze nog. Taal
verandert voortdurend.
-
Het heilige boek van de moslims
Bij drie grote godsdiensten in de wereld geloven de mensen in
één god: het christendom, de islam en het jodendom. De christenen
spreken van God, de moslims van Allah. Het heilige boek van de
moslims is de Koran. De engel Djibriel (Gabriël in de Bijbel) gaf
de woorden van Allah in de Arabische taal door aan de profeet
Mohammed. Hij is de boodschapper van God. Abraham en
Ibrahim...
Veel mensen weten niet dat de verhalen uit het Oude Testament en
de Koran heel erg op elkaar lijken. Jezus heet in de Koran Isa. Hij
is hier alleen niet de zoon van God, maar een profeet. Het
Offerfeest is het grote feest van de moslims. Ze herdenken Ibrahim,
die zo trouw was aan Allah dat hij zijn zoon voor hem wilde doden.
Toen Allah dat zag, droeg hij Ibrahim op in plaats van zijn zoon
een schaap te offeren. Bij het Offerfeest geven de moslims eten of
geld aan de armen.
-
Het heilige boek van de joden
De Tenach is het heilige boek van de joden. Hij is geschreven in
het Hebreeuws en bestaat uit drie delen. Het eerste deel is
het belangrijkst: de Thora (wet). Dit zijn de vijf boeken van Mozes
(Musa in de Koran). Hij is de belangrijkste profeet voor de joden.
De Thora beschrijft de schepping van de aarde en de vroege
geschiedenis van het volk van Israël. Ook de wetten van het geloof
staan in deze boeken beschreven. Niet
aanraken!
De Thora is voor joden zo heilig, dat je die niet met je handen
mag aanraken. Je leest hem met een jat - een zilveren aanwijsstokje
met op het uiteinde een wijzende hand. De belangrijkste feestdag is
Jom Kipoer of Grote Verzoendag. Je mag op die dag niet werken en je
moet vasten. Je vraagt vergeving voor je zonden en er is een
speciale dienst in de synagoge.
-
Bijbels in soorten en maten
God keek naar alles en zag dat het kapot goed was. Toen werd
het avond. De zesde dag was voorbij. Toen was God klaar. De wereld
was omin mooi geworden.
Bijbeltaal. Ja, zeker wel! Dit komt uit het boek Genesis, over
het ontstaan van de wereld. In onze tijd zijn de bijbels niet
alleen van buiten, maar ook van binnen heel verschillend.
De bijbel in straattaal
Vroeger lieten rijke mensen hun bijbel in prachtig leer binden
en met zilver of zelfs goud versieren. Maar in onze tijd wordt ook
het verhaal op verschillende manieren verteld. In kinderbijbels
bijvoorbeeld, met mooie tekeningen erin. Jongerenbijbels. Een
bijbel voor ongelovigen. Een bijbel in gewone taal. En zelfs een
bijbel in straattaal. De Statenbijbel is ook weer veranderd. De
nieuwste vertaling is van 2010 en ook die is er in soorten en
maten. De goedkoopste is gemaakt voor het leger. Soldaten kunnen
het boekje meenemen in de zak van hun uniform - het past
precies.
Vensterplaat De Statenbijbel. Voor docenten: Vensterles groep 7-8 en VO onderbouw. Illustratie: Roelof van der Schans.