Pieter Gerbrands
Weinig mensen in de Meierij droomden van een baan op zee. Maar Pieter Gerbrands (1765-1832) uit Veghel wel. Zijn moeder Maria Grootveld was een predikantsdochter uit Schijndel. Haar broer werkte bij de marine en vertelde Pieter vast en zeker over het leven op zee. Pieter besloot stuurman te worden.
Navigeren
Een stuurman moest navigeren om de positie van het schip te bepalen. Pieter leerde kaartlezen en navigatie-instrumenten gebruiken. Bijvoorbeeld een kompas, zandloper, verrekijker en een graadstok of octant om de sterren te meten.
In dienst van de VOC
In 1788 kreeg Pieter een baan bij de VOC. Hij werd derdewaak (=derde stuurman) op het spiegelretourschip Schoonderloo. Dat was een 39 meter lang zeilschip met drie masten.
Een gevaarlijke reis
De Schoonderloo vertrok op 25 september 1788 met 288 opvarenden vanuit Texel. Samen met de schepen Christophorus Columbus en Nederlands Welvaren. Onderweg raakten de schepen elkaar kwijt. Op de wilde oceaan woedde twee keer een storm die het schip heen en weer slingerde. Vier matrozen gingen dood. In maart 1789 kwam land in zicht: Kaap de Goede Hoop. Hier werden verse voorraden ingeslagen voor de reis naar Oost-Indië. Na een reis van 206 dagen kwam Pieter in juni in Batavia aan.
Specerijen
In Oost-Indië kocht de VOC specerijen. Dat zijn delen van planten die lekker smaken of ruiken. Op haar terugreis nam de Schoonderloo veel mee: witte en bruine peper, nootmuskaat, kruidnagels, tamarinde, kurkuma, kamfer en kardemom. Maar ook Javaanse koffie, katoengaren en sandelhout.
Stuurman op een oorlogsschip
Gerbrands keerde in 1791 met de Leviathan terug naar Nederland. Hij voer niet meer voor de VOC. Die werd in 1799 opgeheven. Pieter werd stuurman van het oorlogsschip Johan de Witt en voerde in 1805 het bevel over het 'Bataafs flottielje', een oorlogsvloot van de Franse keizer Napoleon, voor de invasie in Engeland.
Een bijzondere erfenis
In 1810 kwam Pieter Gerbrands terug in Veghel. Hij liet een groot herenhuis bouwen waar hij zijn jaren sleet. Bij zijn dood in 1832 zaten er bijzondere stukken in zijn erfenis: landkaarten, zakpistolen, woordenboeken van kunst en wetenschappen, een verrekijker en een reiskoffer. De erfenis van een stuurman die over de hele wereld heeft gevaren.
