Drenthe was een echte boerenprovincie. Veel boeren verdienden hun geld met akkerbouw of veeteelt. De Drenten hielden koeien om hun melk, huid en vlees. Soms werden de koeien gehouden voor eigen gebruik. Maar vaak had een boer meer koeien en verkocht hij de overtollige melk aan een melkfabriek. De melk ging in de fabriek in glazen flessen en werden verkocht. Van de rest werd boter en kaas gemaakt.
De melkfabriek
Tegenwoordig hebben boeren een melktank. Een soort grote koelkast waar de melk in bewaard wordt. Dat bestond vroeger nog niet. Melk moest daarom snel weggebracht worden van de boerderij naar de melkfabriek. De melk ging in grote melkbussen en werden met een bootje, paard en wagen of de hondenkar vervoerd. Het vervoer van de melk met de boot werd door een pullenvaarder gedaan. Omdat de afstanden van de boerderij naar de fabriek kort moesten zijn was er in bijna elk dorp wel een melkfabriek te vinden. Vele zijn inmiddels afgebroken maar soms staat het gebouw er nog, zoals bijvoorbeeld in Wapse of Bunne.
In de fabriek werd van melk boter gemaakt. De machines werkten op stoom of moesten met de hand worden aangezwengeld. Later konden de boeren zelf hun melk koelen in een grote koeltank. De fabriek hoefde toen niet meer zo dichtbij te liggen. De kleine fabrieken verdwenen. Een paar grote melkfabrieken zijn genoeg voor alle zuivelverwerking. De kleine fabrieken worden nu vaak voor iets anders gebruikt, bijvoorbeeld als kantoorpand. Toen in de jaren zestig de melkmachine werd uitgevonden konden boeren steeds meer koeien houden. De kleine boerenbedrijven verdwenen en er kwamen grote bedrijven voor in de plaats. Veel boeren zochten ander werk.
Domo
De Domo in Beilen is één van de grootste zuivelfabrieken in Drenthe. In 1938 werd de Domo opgericht. Domo is een afkorting voor Drentse Onder Melk Organisatie. Omdat andere fabrieken steeds meer ondermelk over hadden (ondermelk is wat er overblijft als je van melk boter en kaas maakt) kon de Domo veel vla en pudding maken. De fabriek werd landelijk bekend met een reclame van zingende koeien. Vraag je ouders maar, die kunnen het liedje van de reclame vast nog zingen. De Domo fabriek bestaat nog steeds, nu is het onderdeel van Friesland Campina.
