Aleida (1228-1284) was een dochter van graaf Floris IV van Holland. Ze was een sterke vrouw met veel politieke invloed, wat bijzonder was voor haar tijd. Het begon met haar huwelijk in 1246 met Jan van Avesnes, graaf van Henegouwen. Toen haar man in 1257 overleed werd ze regentes van Henegouwen voor haar minderjarige zoon Jan II van Avesnes. Een jaar later overleed haar broer Floris de Voogd en wierp ze zich ook op als regentes van Holland voor haar neef Floris V van Holland. Daarmee overspeelde zij uiteindelijk haar hand en in 1263 dwongen haar tegenstanders Aleida Holland te verlaten. In 1268 kreeg zij echter van haar inmiddels meerderjarig verklaarde neef toestemming om terug te keren. Mogelijk speelde de leermeester van Floris V, de geschiedschrijver Jacob van Maerlant, hierbij een rol. Hij droeg zijn eerste werk Alexanders geesten op aan Aleida. Zonder de genadeverlening door haar neef had zij niet zo’n grote rol kunnen spelen in de geschiedenis van Schiedam.
De eerste gedocumenteerde connectie van Aleida met Schiedam was toen ze in 1258 de polder Nuwer Scye (Nieuwe Schie) kocht van Dirk Bokel. De polder besloeg wat nu de oude kern van Schiedam is, het gebied begrensd door Hoogstraat, Boterstraat en Broersvest. In 1262 liet zij het kasteel Huis te Riviere bouwen en in 1272 kocht Aleida van Dirk II van Wassenaer al diens rechten te Schiedam. Ze liet er vervolgens een kerk en een gasthuis bouwen. Verder bevorderde zij de economische groei van Schiedam door het recht te verlenen om een weekmarkt en een jaarmarkt te houden. En wat nog belangrijker was, in 1275 gaf zij, met toestemming van haar neef graaf Floris V, stadsrechten aan Schiedam.
Aleida overleed in 1284 in Dordrecht. Ze is niet in Schiedam, de stad waar ze zo’n belangrijke rol speelde, begraven, maar in Valenciennes. Daar werd zij naast haar man begraven.
Aleida is in Schiedam niet in de vergetelheid geraakt. Er staat een standbeeld van haar aan de Broersvest. En Schiedammers die zich zeer verdienstelijk hebben gemaakt voor de stad, kunnen de zogenoemde Aleidapenning krijgen.
