Amsterdam en Waterland

Tijd van burgers en stoommachines

De verhouding tussen Amsterdam en Waterland

Amsterdam en Waterland hadden veel met elkaar te maken. Het waren gebieden die dicht bij elkaar lagen en soms concurrenten waren. Al vanaf de 14e eeuw groeide Amsterdam door de scheepvaart en handel. Amsterdam wilde niet dat de dorpen en steden in Waterland daar ook van profiteerden. Amsterdam werd inderdaad één van de belangrijkste steden in Holland.

Vervoer over het water

Tussen Amsterdam en Waterland reisden er veel mensen. Eerst was er een overzetveer over het IJ tussen Amsterdam en Waterland. Al snel werd het overzetveer een beurtveer. Dit was de eerste vorm van openbaar vervoer. In 1660 overlegden Amsterdam en de Noord-Hollandse steden over andere wegen. Er werden trekvaarten en wagenwegen aangelegd tussen Hoorn en Amsterdam. Ook tussen Purmerend en Amsterdam kwam een trekvaart en dit betekende een rechtstreekse verbinding tussen deze steden.

Noord-Hollands kanaal

In 1820 werd er gestart met een heel groot project, de aanleg van het Noord-Hollands kanaal. Dit liep van Den Helder naar Amsterdam en moest Amsterdam beter bereikbaar maken voor zeeschepen. Ook de Waterlandse boeren profiteerden van het kanaal. Zo konden zij elke dag snel met hun melkschuiten naar Amsterdam varen. Hetzelfde gold voor de veehandelaren uit Purmerend. Over het kanaal vervoerden zij het vee makkelijk naar de veemarkt in Purmerend.

Stoom in het verkeer

In het begin van de 19e eeuw werden de stoommachines uitgevonden. Deze uitvinding werd gebruikt in fabrieken. Maar ook in het vervoer betekende het een veranderingen, de paardentram werd vervangen door een stoomtram. En er kwamen stoomtreinen. Dit betekende dat het verkeer veel sneller ging.

In 1884 kreeg Purmerend een verbinding van de stoomtrein tussen Hoorn en Amsterdam. Later kwamen er nog stoomtrams tussen Amsterdam en Edam en tussen Purmerend en Amsterdam. In 1895 kwam er ook nog een stoomtram tussen de Beemster en Amsterdam. Nu was Waterland goed bereikbaar. Overal kon je nu komen met de trein of tram. De toeristen maakten ook gebruik van de stoomtram, ze reisden hiermee naar de plaatsen aan de Zuiderzee.

IJ-tunnel

De laatste belangrijke verbinding tussen Amsterdam en Waterland was de aanleg van de IJ-tunnel. Eerst ging al het verkeer met de pont over het IJ. Fietsers, voetgangers, maar ook auto's en bussen. Door de komst van de tunnel in 1968 hoefde dit niet meer. Dit betekende dat veel mensen weg gingen uit Amsterdam en Purmerend kozen als woonplaats. Purmerend is in de afgelopen 25 jaar wel tien keer zo groot geworden.

De Stelling van Amsterdam

Rondom Amsterdam vind je in het landschap allemaal forten. De forten zijn onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Deze werd gebouwd tussen 1880 en 1914. Het is een verdedigingslinie van 135 kilometer lang met als doel de stad Amsterdam te beschermen. In de oorlog konden de koningin en de regering zich hier vestigen. Het gebied bestond uit forten en landerijen eromheen. Bij een aanval konden de landerijen geïnundeerd worden. Helaas is de Stelling nooit gebruikt. Door de uitvinding van vliegtuigen kon er nu ook uit de lucht aangevallen worden en daar bood de Stelling geen bescherming tegen. In Waterland kun je nog forten vinden bij Oost-Knollendam, Spijkerboor, het fort benoorden Purmerend en de forten Kwadijk en Edam.