Na de totstandkoming van de eerste spoorlijn tussen Amsterdam en Haarlem in 1839 duurde het nog erg lang voor de rest van Nederland met de trein bereikbaar was. Olst werd op 1 oktober 1866 op het spoornet aangesloten, toen het traject Arnhem-Zwolle officieel in gebruik werd genomen door de Maatschappij tot Exploitatie van de Staatsspoorwegen (SS). In 1865 reden er al stoomtreinen over het gedeelte Arnhem-Deventer. De opening van de lijn Deventer-Zwolle liet extra lang op zich wachten, omdat de onteigeningsprocedures voor het verwerven van de benodigde grond door hardnekkig verzet van grondeigenaren, vooral in de gemeente Olst, veel meer tijd kostte dan was verwacht. In de jaren veertig van de 19de eeuw waren ook al plannen gemaakt voor de aanleg een spoorlijn tussen Deventer en Zwolle. Tot grote teleurstelling van het Olster gemeenbestuur zou die lijn via de stations Wesepe en Raalte lopen en dus het opkomende industriegebied van Olst en Wijhe links laten liggen. Hiervan is echter niets terechtgekomen. Ook het plan om de lijn Deventer-Zwolle uit te breiden met een aftakking in Wijhe naar Raalte verdween in de prullenmand.
Station Olst
Bij de start van de treindienst op 1 oktober 1866 was er één
halte in de gemeente Olst, ook toen al gelegen tussen de huidige
Stationsweg en de Spoorstraat in de Olsterkamp. Net als bij vrijwel
alle stations van de SS werd in Olst een standaardstation gebouwd.
Dat kwam overigens pas tien jaar na de opening van het spoor tot
stand. Vanwege het lage inwonertal van het dorp was het een gebouw
van de vijfde klasse, het kleinste ontwerp, dat bestond uit een
middendeel met korte vleugels. Zowel het middendeel als de vleugels
hadden een puntgevel. Het stationsgebouw in Olst werd in 1899
aanzienlijk vergroot.
In juni 1891 opende de SS liefst vier nieuwe treinhalten in de
gemeente Olst: de halten Puinweg, Hoenlo, Beltenweg en
Duursestraat. Deze hebben maar kort bestaan, ze werden in juni 1918
alweer opgeheven. De halte in Olst-dorp bleef gehandhaafd, ook al
wist het oude stationsgebouw op den duur niet aan de slopershamer
te ontkomen. Het werd in 1975 vervangen door een eenvoudige
abri.
Gevolgen
Eén van de gevolgen van de opening van de spoorlijn
Deventer-Zwolle was dat het vervoer per diligence meteen werd
opgeheven. Tot dan toe reden er dagelijks vier diligences over de
Rijksstraatweg in Olst richting Zwolle en ook vier in de
tegenovergestelde richting naar Deventer. Ook het personenvervoer
per schip liep sterk terug. Het vervoer van reizigers per
stoomtrein werd een enorm succes. De reiziger gaf duidelijk de
voorkeur aan de hotsende en botsende, maar snelle trein boven de
trage trekschuit en diligence. In 1880 vertrokken ruim 15.000
passagiers vanaf station Olst en arriveerden er in totaal bijna
18.500. Dat waren dus gemiddeld 42 vertrekkende personen en 50
aankomende personen per dag.
Het goederenvervoer bleef hierbij ver achter, mede door problemen
met de bezorging van in Olst aangekomen goederen. De SS voelde zich
niet verantwoordelijk voor de bezorging aan huis en het particulier
initiatief liet het ook afweten. Daarom wees de gemeente een
besteller aan, maar de extra kosten daarvan waren aanvankelijk zo
hoog dat men de goederen uit Deventer en Zwolle goedkoper per
vrachtwagen aan huis kon laten komen. Zodoende bleven de
wagendiensten voor goederen tussen Olst en Deventer en Olst en
Zwolle, met paard en wagen en hondenkar nog bestaan.
Beurtvaart van stoomboten
Enkele jaren voor de komst van de stoomtrein was er al concessie verleend voor een geregelde stoombootdienst tussen Zutphen en Amsterdam/Rotterdam via Deventer, Olst, Wijhe en Kampen. De beurtvaart bood vooral slagerijen in Olst volop de gelegenheid om hun afzet naar het dichtbevolkte westen van het land uit te breiden en hun productie verder op te voeren. De zekerheid van periodieke vaarten naar vaste bestemmingen maakte het mogelijk om commerciële contacten langs de route van de beurtschippers te leggen en partijen bederfelijk vlees snel op de plaats van bestemming af te leveren. Door de beurtvaart kreeg men toegang tot nieuwe markten met ongekende groeimogelijkheden.