Vlak vóór de Bevrijding, op 22 maart 1945, beleefde Nijverdal de zwartste dag uit haar geschiedenis. Het was een zonnige voorjaarsdag. Veel Nijverdallers waren een eindje aan het wandelen, boodschappen doen of op weg naar familie of vrienden. Toen er Amerikaanse vliegtuigen in de lucht verschenen, keken ze daar niet meteen raar van op. De spoorlijnen Almelo-Zwolle en Almelo-Mariënberg waren al vaker doelwit geweest van de bommenwerpers. Met de bombardementen trachtten de geallieerden de aan- en afvoerroutes van de Duitsers te blokkeren. Ook het Ruhrgebied werd vaak bestookt door de geallieerde bommenwerpers. Maar deze vliegtuigen hadden hun doel in Duitsland niet bereikt en kregen de opdracht een gelegenheidsbombardement op een kruispunt van wegen en/of spoorlijnen uit te voeren. Ze kozen voor Nijverdal.
73 doden
De gevolgen waren afschuwelijk: er vielen 73 doden en vele gewonden. Veel mensen raakten gehandicapt of verminkt voor het leven. De doden werden naar de openbare lagere school gebracht. Daar probeerde men hen te identificeren. De NSB-burgermeester wilde alle doden in een massagraf begraven, maar de heren Boontje, commandant Luchtbeschermingsdienst, en Visscher van de Geneeskundige Dienst wisten dit te voorkomen. Om het half uur vond in de navolgende dagen een begrafenis plaats.
Materiële schade
De materiële schade van het bombardement was enorm. Er werden 37 woningen, 22 winkelpanden en een school met hoofdonderwijzerswoning verwoest. Veel mensen waren alles kwijtgeraakt. De meesten kregen onderdak bij familie of bekenden. In sommige boerderijen zat men met ruim 20 tot 30 mensen opgepropt. Zo werd er in een boerderij het varkenshok als slaapkamer gebruikt. Mensen die geen onderdak konden vinden, werden ondergebracht in Rijkskamp Twilhaar. De panden die nog gedeeltelijk overeind stonden en waar nog inboedel aanwezig was, werden bewaakt tegen plunderaars. Dat was geen overbodige maatregel: sommige doden waren zelfs van hun kostbaarheden beroofd.
Veel burgerslachtoffers
Meerdere plaatsen in Overijssel zijn tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog getroffen door Amerikaanse bombardementen. Deze op Nijverdal was bijzonder zwaar: zo kort voor de Bevrijding met zoveel doden en gewonden en enorme materiële schade. Bovendien was er bij de aanval geen enkel doel geraakt. Het zal niet de bedoeling van de geallieerden zijn geweest om in Nijverdal burgerslachtoffers te maken, maar een hoge prioriteit om burgers te sparen was er ook niet.
Gedenksteen
De ingrijpende gebeurtenis laat tot op heden in Nijverdal diepe emotionele sporen na. Bij de gedenksteen in de binnentuin van het Huis voor Cultuur en Bestuur wordt jaarlijks een korte plechtigheid gehouden, waarbij de Stichting Evenementen Nijverdal en de nabestaanden bloemen leggen. Hier worden niet alleen de slachtoffers van dit bombardement herdacht maar de slachtoffers van alle bombardementen in onze gemeente.