Maurits baron van Utenhove van Heemstede geniet vooral
bekendheid omdat hij de leiding had over de Utrechtse sterrenwacht
De Sonnenborgh. Ondanks het feit dat het gebouw en het
instrumentarium sterk verwaarloosd waren, lukte het hem om met
grote precisie astronomische waarnemingen te verrichten. Zijn werk
bereikte een zeer hoog niveau. Vooral in het buitenland stond hij
in hoog aanzien. In Nederland echter noemde men hem wel (spottend)
de 'sterrenkijker van Jutphaas'.
Op een eenvoudige en heldere manier bracht hij de wetenschap
dichter bij de burger. Anoniem stuurde hij artikelen naar de
Utrechtsche Courant over onder meer de Komeet van 1811.
Tevens was hij één van de vroegste voorstanders van de invoering
van de middelbare (zonne)tijd in Nederland. Deze tijdrekening is in
1798 toegepast, zodoende was er geen tijdsverschil meer tussen
bijvoorbeeld Maastricht en Groningen.
Heemstede
Jacob Maurits Carel Van Utenhove van Heemstede was de zoon van
Willem Hendrik van Utenhove. Op 5 februari 1780 verwierf Willem
Hendrik een perceel land behorende bij de vroegere ridderhofstad
Heemstede onder Jutphaas (deze lag tegenover het huidige kasteel
Heemstede, heeft daar echter geen verband mee). Als nieuwe eigenaar
nam hij met de koop de rechten en plichten over die op het landgoed
rustten en mocht hij zich heer van Heemstede noemen. In 1782 liet
Willem Hendrik zich inschrijven in de Ridderschap van Utrecht. Hij
was toen al 10 jaar getrouwd met Clara Charlotte de Geer. Uit die
verbintenis is op 26 juni 1773 als oudste kind Jacob Maurits Carel
geboren. Jacob studeerde aan de Utrechtsche
Hoogeschool klassieke talen en letteren, maar ook
verdiepte hij zich in onder meer filosofie, theologie, wis- en
natuurkunde en astronomie. Totdat hij al op jonge leeftijd de
leiding kreeg over de Utrechtse sterrenwacht.
Zonnewijzer
In 1804 liet Jacob een zonnewijzer maken voor zijn
buitenhuis Groenendaal in het Overeind van Jutphaas (dat buitenhuis
lag waar nu het Amsterdam-Rijnkanaal loopt). Deze gaf zowel de ware
zonnetijd als de middelbare zonnetijd van het middaguur aan. Hij
schonk het dorp Jutphaas in 1831 een soortgelijke zonnewijzer, die
op de zuidmuur van Het Oude Brughuis bij 't Sluisje werd
aangebracht. Deze heeft daar tot 1884 gehangen. Toen moest het
Brughuis verdwijnen voor de verbreding van het Merwedekanaal. Nu
bevindt de zonnewijzer zich in een depot van het
Centraal Museum in Utrecht. Naast lidmaatschappen
van wetenschappelijke instellingen en organisaties was Van Utenhove
ook afgevaardigde van Utrecht bij de Tweede Kamer der
Staten-Generaal. Tijdens een logeerpartij op kasteel
Kermestein, ook wel Vredestein, te Lienden, is hij op 1 september
1836 overleden.
