Wanneer beginnen sport en spel in ons land? De oudste publicaties dateren uit de 14e eeuw. Er zijn echter gebruiksvoorwerpen gevonden die ouder zijn.
De naam Willem (Pim) Mulier, zelf een fanatiek sporter, duikt steeds weer op. Hij is een belangrijke grondlegger van de moderne sportbeoefening zoals we die nu in Nederland kennen. Mulier richtte met enige vrienden in 1879 de eerste Nederlandse voetbalclub op (HFC in Haarlem) en was onder andere initiatiefnemer voor de eerste georganiseerde Elfstedentocht in1909. Zelf had hij deze al in januari 1891 geschaatst. In 1912 was hij betrokken bij de oprichting van het NOC.
Hoe zit dat met sporters in de dorpen van Rijnwoude? Er was wel degelijk een aantal, dat het tot landelijke en internationale bekendheid bracht. Enkele zijn er geboren en getogen, anderen hebben er gewoond of wonen er nog. De bekendste is Bettine Vriesekoop uit Hazerswoude, de oudst bekende is Arie van den Berg uit Benthuizen.
Avanti
Bettine Vriesekoop is op 13 augustus 1961 geboren op boerderij “Dank en Hoop” in Hazerswoude-Rijndijk. In 1969 stopt haar vader met de boerderij en in januari 1971 overlijdt hij. De negenjarige Bettine heeft veel verdriet om het verlies van haar vader. In de zomer van 1971 verhuist moeder Cock met de kinderen naar Hazerswoude-Dorp. Het jongensachtige meisje speelt veelal met jongens op straat en haalt kattenkwaad uit. Zo komt ze als elfjarige ook in aanraking met tafeltennis, de plaatselijke club Avanti speelt in de gymzaal van de St. Michaëlschool. Vanaf dat moment gaat ze elke woensdagmiddag naar de trainingen van Jan van Wetten. Ze heeft haar uitlaatklep gevonden. Ze is fanatiek en ontwikkelt zich snel en goed. In 1975 wordt ze voor het eerst jeugdkampioen van Nederland. Gerard Bakker is dan inmiddels haar trainer, hij voert een straffe discipline. In 1977 en 1979 wint Bettine de Europese jeugdtitel in het damesenkelspel. Op 25 november 1978 verleent de bond Bettine dispensatie waardoor ze in de landelijke mannencompetitie kan spelen.
Als 20-jarige wordt ze in Boedapest in 1982 voor het eerst Europees kampioen. Datzelfde jaar wint ze daar ook de gemengd dubbelspeltitel samen met de Pool Andrzej Grubba en later in Nantes de Europese Top 12. Drie jaar later in 1985 wint ze in Barcelona weer de Top 12 en in 1992 in Stuttgart haar tweede Europese titel. Tijdens de Olympische Spelen van 1988 in Seoel leert ze Hans van Wissen kennen, ze krijgen een relatie. Maar het noodlot sloeg toe, Hans overlijdt in 1999 aan een hartaanval. Een half jaar later wordt hun zoontje Tymo geboren. In 2003 verscheen de biografie van Bettine, “Overwinnen, Overleven” van de hand van sportjournalist en verslaggever Alje Kamphuis. Kamphuis is net als Bettine opgegroeid in Hazerswoude en tafeltenniste ook bij Avanti. Inmiddels heeft Bettine zich gespecialiseerd in China en de Chinese taal.
Zwieren en sprinten
De oudst bekende sporter, die tot landelijke bekendheid kwam, is schaatser Arie van den Berg. Hij is op 25 februari 1852 als boerenzoon in Benthuizen geboren. In de tweede helft van de 19e eeuw was de schaatssport ruimtelijk verdeeld: in het westen deed men vooral aan schoonrijden en in het noorden werden veel schaatswedstrijden gereden, soms wel meerdere per dag, met hoge premies en prijzen. In Zuid-Holland werden wel hardrijderijen georganiseerd, maar de populariteit en het prijzengeld waren minder hoog. Toch begon Van den Bergs carrière met een overwinning in Zoetermeer.
In 1892 zei Van den Berg hierover: ”Op 19-jarige leeftijd ben ik begonnen te rijden, toen won ik mijn eerste prijs te Soetermeer, al die in 22 jaar verreden zijn te Soetermeer, die heb ik gewonnen”.
Aanvankelijk reed Arie alleen kortebaanwedstrijden in de omgeving van Benthuizen, later nam de Nederlandse Schaatsbond hem mee naar langebaanwedstrijden ‘in den vreemde’. Zo nam hij deel aan de internationale schaatswedstrijden in Leeuwarden (1885) en Hamburg (1886). Sommige winters verdiende hij daar meer mee dan een landarbeider per jaar. Vanaf 1887 werden er Nederlandse kampioenschappen gehouden, Arie was toen al gestopt als wedstrijdrijder. Hoewel Arie zelf graag op de langebaan reed, ging hij toch als kortebaanschaatser de boeken in. Pim Mulier schreef in zijn boek ‘Wintersport’ over hem: “Arie is bemind waar hij komt en de eenvoudigheid in persoon”.
Hervormd op wielen
Cees Erkelens werd op 27 november 1889 geboren in Hazerswoude-Dorp. Van 1902 tot 1912 was Erkelens slagersknecht en bezorgde hij op een zware transportfiets bestellingen. Hierdoor groeide zijn belangstelling voor de wielersport, ondanks de toen vaak slechte wegen. Sporten op de openbare weg werd toen nog weinig gewaardeerd. Veldwachters grepen soms hardhandig in. Tussen 1914 en 1927 was Erkelens beroepswielrenner. Hij was een van de weinige Nederlandse wielrenners met een Hervomde achtergrond. Protestante gemeenten waren over het algemeen fel gekant tegen sport in het algemeen en beroepssport in het bijzonder. Sporten leidde vaak tot verstoring van de zondagsrust en dat was niet bevorderlijk voor de acceptatie.
Tot 1924 reed Erkelens honderden koersen, waaronder enkele grote koppelwedstrijden op de baan, zoals de zesdaagsen van Gent, Brussel en Londen. Vanaf 1921 ging hij minder vaak op zondag koersen en een paar jaar later stopte hij met wedstrijdfietsen. Hij overleed in 1959 op 69-jarige leeftijd in Leiden.
Het Kanaal over
Judith de Nijs, geboren op 22 april 1942 in Hilversum, trouwde met voormalig waterpolo-international Rob van Berkel, van drogisterij ‘De Margriet’ aan de Prins Bernhardstraat. Zij gingen in Koudekerk wonen. Op 18 maart 1959, 17 jaar oud, zwom zij, in Göteborg haar eerste Nederlands record op de 400m wisselslag kortebaan. Judith zwom haar eerste Europese record op de 400m wisselslag langebaan in Blackpool op 26 augustus 1961. Op 25 juli 1962 werd ze in Soestduinen Nederlands Kampioen, op de 1500m vrije slag langebaan.
Judith de Nijs behaalde in haar zwemcarrière veel titels en veel nationale, Europese- en wereldrecords. Later legde zij zich toe op het lange afstand zwemmen in open water. Op 13 september 1969 zwom Judith ‘Het Kanaal’ over, in een tijd van 12 uur en 15 minuten.
Nog enkele bekende namen
Tom Okker (Amsterdam, 22-02-1944) woont al jaren in Hazerswoude, eerst aan de Rijndijk, later in het Dorp. Hij is nu galeriehouder, maar was vroeger een internationaal bekende tennisser. Tom stond in 1969 derde op de wereldranglijst. Hij won 22 enkelspel- en 76 dubbelspeltoernooien, waaronder twee Grand Slam toernooien: Roland Garos (1973) en de US Open (1976).
Hans Nieuwenburg (Koudekerk, 05-06-1968) speelde als waterpoloër onder andere voor De Zijl-LGB (Leiden) en Polarbears (Ede). Hij nam als international deel aan de Olympische Spelen in Barcelona (1992) en Atlanta (1996).
Voetballer Dido Havenaar (26-09-1957) speelde als keeper bij Hazerswoudse Boys en FC Den Haag, Vanaf 1986 speelde hij in de Japanse competitie Dido trouwde met een Japanse en heeft twee zoons, zoon Mike (Hiroshima, 20-05-1987) speelde sinds 2011 bij Vitesse, Córdoba, HJK Helsinki, Ado, Vegalta Sendar en Bangkok United.
