De ruilverkaveling moest de boer in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden in de race houden met zijn Europese concurrenten. Voor de kleine boerderijen was schaalvergroting - en méér vee - noodzaak om een normaal inkomen te hebben. Met de afbouw van een brug over de Ammerseboezem bij Liesveld en Graafstroom werd op dinsdag 29 september 1987 de ruilverkaveling van de Alblasserwaard, met 22.500 hectare het grootste project in Europa, afgesloten.
Deze grootschalige ruilverkaveling kwam niet van de ene op de andere dag. Op 24 september 1965 waren bussen met boeren naar Hoornaar gereden om te stemmen voor een ruilverkaveling in de Alblasserwaard. In de tien jaar daarvoor waren er veel voorlichtingsavonden aan voorafgegaan. Mannen hadden een ruilverkavelingcursus gevolgd en met vrouwen en moeders was vooruitgeblikt op de vele vernieuwingen van de ruilverkaveling. Lang niet iedereen zag de grote operatie zitten. Jonge boeren waren in het algemeen voor, ouderen hadden hun bedenkingen. In de grote feesttent in Hoornaar stemde tenslotte een grote meerderheid - in die tijd werden thuisblijvers beschouwd als voorstemmers - vóór de operatie. 'Het voorspel is beëindigd, het werk kan beginnen' jubelde het Nieuwsblad voor Gorinchem en omstreken.
Terwijl in de Alblasserwaard wegen werden aangelegd en de waarde van de gronden werd bepaald, kwam een ruilverkaveling voor de Vijfheerenlanden maar niet van de grond. De polderbesturen lagen dwars, maar na een voorbereiding van tien jaar ging ook hier in 1980 de ruilverkaveling van start. Nu lieten ook de nieuwe streekbewoners van zich horen. Zij zetten zich in voor natuurbehoud en recreatiegronden. De jonge boeren in de Vijfheerenlanden waren faliekant tegen de ruim 1000 hectare natuurgebieden die aan het landbouwareaal werden ontrokken.
Drinkbakken
Voor de boeren bracht de ruilverkaveling dat wat hen was voorgehouden. De stallen in de nieuwe boerderijen waren modern, voorzien van automatische drinkbakken, van een mestafvoer via een lopende band en van melkmachines. En het vee liep nu in één weiland. Nieuwe polderwegen sloten aan op de provinciale weg. De Alblasserwaard had de hoogste melkdichtheid per hectare van Nederland bereikt. 'Dit is iets om trots op te zijn' merkte een ambtenaar in Giessenlanden in 1985 nog op.
Melkplas
Maar ook elders nam de melkproductie toe. Het gevolg van de automatisering en rationalisering van de veeteelt was een overschot aan melk en boter. Binnen de Europese Unie ontstond eerst een melkplas en later een boterberg. Om gedwongen bedrijfssluitingen te voorkomen stelde de Europese Economische Gemeenschap subsidies in, waardoor boeren een gegarandeerde minimumprijs voor hun melk ontvingen. Vanaf de jaren tachtig voerde Europa om van de boterberg af te komen melkquota in. Voor uitbreiding van hun bedrijf moesten boeren quota opkopen van andere boeren, bijvoorbeeld bij bedrijfsbeëindiging. Dit systeem bleek effectief, in 2007 was er een zuiveltekort.
Ondertussen was de status van de boer binnen de plattelandssamenleving veranderd. In 1965 nog kreeg een vrome boer die zich in de feesttent in Hoornaar afvroeg of de ruilverkaveling van de Alblasserwaard wel in overeenstemming met Gods woord was, als antwoord: 'Misschien is het Gods wil dat mensen in de Alblasserwaard gelukkig kunnen werken en wonen'. Veertien jaar later, in 1999, viel bij de eerste lustrumbijeenkomst van de regionale natuur- en landschapsvereniging Den Hâneker in relatie tot het mooie polderlandschap herhaaldelijk het woord rentmeesterschap. De moderne, professionele boer had er in het verkavelde en inmiddels ook verstedelijkte landschap een taak bij gekregen, die van natuurbeheerder.
