Hendrik-Ido-Ambacht

Over Hendrik-Ido-Oostendam-Schildmanskinderen-...

Als samenvoeging van verschillende ambachtsheerlijkheden heette Hendrik-Ido-Ambacht mogelijk ooit ‘Hendrik-Ido-Oostendam-Schildmanskinderen-Groot-en-Klein-Sandelingen-Ambacht’. Dat zou dan de langste plaatsnaam van heel Europa hebben opgeleverd.
Hoezo geen bijzonder dorp?

Kerkelijk Hendrik-Ido-Ambacht
De dorpskerk is gebouwd tussen 1525 en 1540 op het fundament van een kerk uit de veertiende eeuw, waarvan de toren bewaard is gebleven. De toren werd van een derde verdieping voorzien, waardoor hij een hoogte kreeg van 25,5 meter. Binnen is een rijk gesneden preekstoel uit 1669 te vinden met een koperen lezenaar en doopbekkenhouder. Een herenbank heeft een in de Lodewijk XV-stijl gesneden overhuiving. Het uit 1696 daterende orgel werd oorspronkelijk gebouwd voor de Waalse kerk in Delft. Er bevindt zich nog een aantal zeventiende en achttiende-eeuwse grafzerken in de kerk. Tot het einde van de negentiende eeuw is dit de enige kerk van het dorp geweest. Tegenwoordig kent Hendrik-Ido-Ambacht een opmerkelijk aantal kerken. De grootste is de Petrakerk van de Gereformeerde Gemeente, die bijna 2.000 leden en 1.600 zitplaatsen telt.

Huis Vreedenborgh
Op oude kaarten werd een huis of hofstede genaamd Vreedenborgh aangetroffen, waar vrijwel niets over bekend is. Bij de Wepsterlaan is in 2015 archeologisch onderzoek gedaan, waarbij sporen zijn gevonden die gerelateerd kunnen worden aan dit huis. Naast talloze fragmenten van gebruiksvoorwerpen zijn er funderingsresten aangetroffen. Het huis had een omvang van 20,8 bij 13,5 meter en werd gedateerd in de zeventiende eeuw. Op het terrein heeft een tweede huis gestaan met een afmeting van circa 25 bij 12 meter, dat gedateerd werd in de achttiende eeuw. De vondst van vaatwerk en kleipijpen kan worden gezien als aanwijzing dat Vreedenborgh inderdaad in gebruik is geweest als hofstede of landhuis en bedoeld als (zomer)verblijf voor rijke stedelingen. Vanaf de achttiende eeuw lijkt er sprake te zijn van gebruik als boerderij.

Bedrijvigheid
In het midden van de zestiende eeuw waren er aan de rivier de Noord steenbakkerijen en zoutketen te vinden. Van rivierklei werden stenen gebakken en door met zeewater doordrenkte veengrond te verbranden, kon men de as in grote kookketels zuiveren tot zout. Net als in het naburige Zwijndrecht brachten ook de tuinbouw en de vlasverwerking hier werkgelegenheid. Akkerbouw en veeteelt waren eveneens vertegenwoordigd, waarbij de grond vaak in bezit was van welgestelde Dordtenaren. Een bedrijfstak die voor Hendrik-Ido-Ambacht van groot belang is geweest, was het slopen van schepen langs de Noord. Het schroot ging naar Nederlandse staalgieterijen of werd geëxporteerd naar Duitsland en Engeland. Nevenactiviteiten van de sloperijen waren het repareren van machines en het verhuren van drijvende bokken. Na ruim een eeuw is deze bedrijfstak aan het eind van de twintigste eeuw verdwenen.

Groei
In 1939 kwam er een brug over de Noord naar Alblasserdam, in 1991 gevolgd door een tunnel voor de A15. Van het voorheen landelijke karakter van het dorp is niet veel meer over. Er vestigden zich veel Rotterdammers in de jonge wijk de Volgerlanden, die inmiddels versmolten is met de wijk Walburg in Zwijndrecht, waardoor er één grootstedelijk gebied is ontstaan. Het inwoneraantal van Hendrik-Ido-Ambacht is de laatste decennia dan ook aanzienlijk toegenomen.