IJstijd
Als je door de gemeente Twenterand reist, kom je verschillende soorten landschappen tegen. Sommige landschappen zijn meer dan 100.000 jaar geleden tijdens de ijstijd ontstaan. Bijvoorbeeld de hoogteverschillen, die beginnen bij Ommen en doorlopen naar Hoge Hexel. Het kruipende landijs duwde delen van het land omhoog, waardoor de hoogteverschillen ontstonden.
Fossielen
Een ander bijzonder gebied uit de ijstijd kun je bij Westerhaar bekijken. Hier vormde het ijs stuwwallen (verhogingen) van zand en grint. Als je er goed zoekt, kun je allerlei fossielen (versteende resten van dieren en planten) vinden, die door het ijs zijn meegevoerd.
Zand
Rondom Den Ham vind je vooral zandgrond. Hier woonden al sinds de 13de eeuw boeren. Dorpen in zandgebieden, zoals Den Ham, zijn vaak te herkennen aan een brink. De brink was vroeger een plek aan de rand van het dorp waar het vee werd verzameld, dat ieder dag naar de weiden buiten het dorp werd gebracht om te grazen. Tegenwoordig is de brink een gezellig plein in het midden van een dorp, waar je belangrijke gebouwen zoals de kerk vindt.
Veen
Het grootste deel van Twenterand bestaat uit veengebied. Veen is een drassige grondsoort, ontstaan uit plantenresten. Als je veen afgraaft en het laat drogen ontstaat er turf. Dat was tot ver in de 19de eeuw een belangrijke brandstof. Vriezenveen, Vroomshoop, Geerdijk en Westerhaar-Vriezenveensewijk zijn dorpen die tijdens het afgraven van het veen zijn ontstaan. De arbeiders die in het veen werkten, wilden graag dichtbij hun werk wonen. Veengebieden herken je aan de vele kanalen. Deze werden gegraven zodat de turf per schip naar de fabrieken gebracht kon worden.
Natuurgebied
Vlakbij Westerhaar-Vriezenveensewijk ligt het natuurgebied Engbertsdijksvenen. Hier werd tot 1984 turf afgegraven. Daarna gebeurde er niks meer in het gebied, waardoor de Engbertsdijksvenen uit konden groeien tot een prachtig natuurgebied. Het gebied wordt ieder jaar druk bezocht door natuurliefhebbers.
Zandstuve
Een ander natuurgebied is de Zandstuve tussen Den Ham en Vroomshoop. Het is een prachtig wandelgebied, met veel zandpaden. Tot het einde van de 19de eeuw was het nog een woest gebied, met veen, zand en heide. Later begon er ineens bos te groeien, waar de heide- en zandgebieden begonnen te verdwijnen. In het bos zijn veel dieren te vinden, zoals (roof)vogels, hermelijnen, marters en bunzingen.