De vuurwerkramp die de stad trof op 13 mei 2000, met 23 doden en de verwoesting van een volledige stadswijk, is een tragisch gebeuren, dat nog een schakel toevoegde aan de reeks van rampen die Enschede in de loop van de eeuwen heeft getroffen. De herbouw van de wijk was rond 2010 voltooid en wordt qua stedenbouw en architectuur breed gewaardeerd er worden veel excursies door deze wijk gehouden. De wijk is, door middel van een zogenaamde "cultuurmijl" aangesloten op de binnenstad.
Gezellige Oude Markt
De vorm van de eigenlijke binnenstad, "het ei", ontstaan
vanuit de vroegere omwalde nederzetting, is door de jaren heen
gehandhaafd. Het gebruik ervan is echter geïntensiveerd, in
hoofdzaak door uitbreiding van de winkel- en horecafuncties. De
Oude Markt heeft alleen nog een horecafunctie met veel terrassen.
Er zijn regelmatig evenementen. Het centrum was in de jaren tachtig
van de 20ste eeuw naar de toenmalige inzichten autoluw gemaakt en
voorzien van kruip-door-sluip-door routes. Rond de eeuwwisseling
werd het opnieuw ingericht met meer open ruimten. De rol van
Enschede als koopcentrum voor de Euregio is in de loop van de jaren
minder groot gebleken dan wel gehoopt is.
Veranderende functies
In de 20ste eeuw zijn de eerder verspreid gelegen
afzonderlijke fabrieksterreinen vervangen door uitgestrekte
bedrijventerreinen en afzonderlijke kantoorzones. Zij zijn,
overeenkomstig de dan breed gedeelde visie over een scheiding
tussen wonen, werken en recreëren, gelegen buiten de directe
woonbebouwing. Rond de eeuwwisseling blijkt de economische noodzaak
van nieuwe bedrijventerreinen ter discussie te staan en worden veel
kantoorgebouwen overbodig. Locaties voor sport en recreatie volgen
een eigen ontwikkeling, waarbij ingezet wordt op meervoudig
gebruik. Kerkgebouwen, die te midden van de bebouwing veelal een
stedenbouwkundig accent vormen, verliezen steeds meer hun
oorspronkelijke functie en worden zo mogelijk voor andere
doeleinden bestemd. De totstandkoming van een skyline met
grootstedelijke allure, voorzien van een keur aan
landmarks, een doelstelling van het gemeentebestuur op
lange termijn, staat in het begin van de 21ste eeuw onder druk, ook
al gezien het feit dat de groei van de bevolking (nog niet die van
het aantal huishoudens) tot stilstand is gekomen.
Regio Twente
Zeker gedurende de laatste decennia doet zich de noodzaak voor
tot verregaande regionale samenwerking. Regio's zoals Twente worden
in dat verband in Europa vaak gezien als redelijk autonome eenheden
met betrekking tot processen van productie, distributie en
consumptie.
Bedoelde samenwerking vereist zeker het samen optrekken en wellicht
ook het samengaan van gemeentelijke overheden. Pogingen om in
Twente een bestuurlijke regio met eigen bevoegdheden tot stand te
brengen zijn in de tweede helft van de 20ste eeuw om uiteenlopende
redenen echter niet geslaagd. Een fusie van de gemeenten Enschede
en Hengelo is, om vooral emotionele redenen, evenmin tot stand
gekomen. Wel worden momenteel bepaalde gemeentelijke functies voor
meer dan één gemeente tegelijk ontwikkeld en vervolgens onder eigen
bestuurlijke verantwoordelijkheid uitgevoerd.
FC Twente
Te midden van alle beschreven ontwikkelingen tracht het
gemeentebestuur van Enschede voor de stad een eigen, unieke
identiteit te handhaven en verder te ontwikkelen door middel van
marketing en stadspromotie. Een icoon als de voetbalorganisatie FC
Twente '65, dat in 2010 kampioen wordt van de Nederlandse
eredivisie, is de stad daarbij zeer behulpzaam. Ook de waardering
voor het Orkest van het Oosten, de Nederlandse Reisopera en voor de
innovatieve ontwikkelingen bij en rond de Universiteit Twente
dragen bij aan het gewenste beeld van Stad Enschede.