Sporen
Als je goed kijkt, kun je in Holten sporen ontdekken van de mensen die hier ongeveer 5.000 jaar geleden woonden. Deze mensen waren boeren en leefden in kleine dorpjes. Van deze dorpjes kun je bijna niks meer terugvinden. Maar sommige plekken waar de boeren hun doden begroeven, bestaan nog steeds.
Grafheuvels
De boeren begroeven hun doden in heuvels, die ze speciaal daarvoor naast hun dorpje bouwden. Deze heuvels waren best groot: 0,5 tot 2 m hoog, en 8 tot 10 m lang. Soms zijn de grafheuvels zo begroeid met bomen en planten dat je ze nauwelijks meer kunt herkennen. Bij de Borkeld, waar nu de Postweg ligt, zijn enkele grafheuvels te zien. Waarom de boeren hun doden in grafheuvels begroeven, weten we eigenlijk niet.
Urnenvelden
Vanaf 1200 v. Chr. stopten de boeren met het bouwen van grafheuvels voor één persoon. De doden werden nu niet langer begraven, maar gecremeerd. De as deed men in een urn (een soort pot), die in een veel kleiner heuveltje op een urnenveld werd begraven. Urnenvelden zijn nog lastiger te herkennen dan grafheuvels. Veel urnenvelden zijn ontdekt door boeren bij het ploegen van hun land.
Help! Een geraamte?!
Je hoeft niet bang te zijn dat je ineens een deel van een geraamte bij een grafheuvel vindt. Van de begraven mensen is niets terug te vinden. Wel zijn er in sommige graven voorwerpen, zoals aardewerken potjes en wapens gevonden. Deze voorwerpen, de grafgiften, kreeg de dode mee voor het leven na de dood.
Stijdbijl
In Holten zijn meer sporen te vinden van de eerste bewoners. Tijdens opgravingen nabij het Twenhaarsveld zijn potscherven en werktuigen gevonden. Op de Holterberg werd zelfs een strijdbijl teruggevonden. De bijl bleek ongeveer 2.500 jaar oud te zijn!
Schatgravers
De oude voorwerpenzijn heel bijzonder. Daarom zijn veel grafheuvels door de eeuwen heen leeggeroofd door schatgravers, die op zoek gingen naar waardevolle voorwerpen. Sinds 1961 zijn de oude begraafplaatsen beschermd en is het streng verboden erin te graven.
