Het gebied aan de voet van de Bergkerk bood al in de middeleeuwen huisvesting aan tal van koop- en handwerkslieden. In de oorlogsjaren zijn veel historische panden beschadigd of verwoest en wat er overbleef was in slechte staat van onderhoud. Veel bewoners waren vertrokken naar een huis buiten de oude stad. De wijk stond bij de gemeente dan ook op de nominatie om gesloopt te worden.
De NV Bergkwartier
In 1968 ontstond uit een door particulier initiatief gevormde werkgroep de NV Bergkwartier, Maatschappij tot Stadsherstel. De NV Bergkwartier wist niet alleen afbraak te voorkomen, maar slaagde er ook in, dankzij toegekende rijkssubsidie, om talrijke historische panden te restaureren of in stijl te herbouwen. Ook het beheer kreeg de volle aandacht: er werden huurders gezocht en er kwam plaats voor kleinschalige bedrijfjes, galeries, antiquariaten, antiekzaken en dergelijke. Tegenwoordig is het Bergkwartier weer een prachtig en levendig stadsdeel, dat dagelijks veel bezoekers trekt. De NV Bergkwartier hield zich steeds meer bezig met stadsvernieuwing. Sprekende resultaten werden geboekt aan het Grote Kerkhof, in het Noordenbergkwartier en de Raambuurt. Het aantal panden van de NV bedraagt nu al meer dan 125.
Ambitieuze plannen
De grenswijziging met Diepenveen in 1960 bood de nodige ruimte tot stadsuitbreiding, maar dat zou op den duur niet genoeg zijn. Deventer keek vooruit en ging daarbij wel erg voortvarend te werk. Het rapport Deventer, stad van 250.000 inwoners voorzag in een dubbelstad op de linker IJsseloever. Na het jarenlang koesteren van illusies werd het plan in 1968 door de minister verworpen. Als alternatief stelde men voor om de gemeente Diepenveen bij Deventer te voegen, maar ook dit plan haalde het niet: na felle protesten van de Diepenveners stemde de Eerste Kamer in 1973 uiteindelijk tegen het wetsvoorstel. Om toch voor enige genoegdoening te zorgen werd korte tijd later Colmschate aan Deventer toegevoegd, een omvangrijk gebied, waardoor het oppervlak van Deventer bijna verdubbelde. Bebouwing liet niet lang op zich wachten en nadert anno 2010 bijna haar voltooiing. Het grootste stuk van dit nieuwste stadsdeel staat tegenwoordig bekend onder de naam De Vijfhoek.
Gemeentelijke herindeling
Tegen het eind van de 20ste eeuw was schaalvergroting het toverwoord. Niet alleen bedrijven en in het onderwijs, maar ook gemeenten, die meer en complexere zaken kregen toebedeeld, ontkwamen er niet aan. Dat leidde overal in den lande tot samenvoegingen en herindelingen. Deventer kreeg dan toch wat het wilde: in 1999 kwam Diepenveen bij Deventer en na enig tegenstribbelen volgde in 2005 ook de gemeente Bathmen. Er is een afspraak dat het oorspronkelijke karakter van de dorpskernen geen geweld zal worden aangedaan.
