Kousen van Jansen de Wit

Kousen breien in Schijndel

Tijd van wereldoorlogen

De Eerste Wereldoorlog (1914-1918) zorgde voor concurrentie tussen Eindhovense fabrieken. Door gebrek aan buitenlandse producten ging de grootste fabrikant, Philips, deze zelf produceren. Philips slokte alle werknemers op. Kousenfabrikant Jansen de Wit verhuisde zijn fabriek naar Schijndel. Daar waren volop kousenbreisters te vinden!

Kousen

Kousen waren populair. Het waren gebreide sokken van wol of katoen. Later kwamen er kousen van viscose (= kunstzijde) en nylon. Met machines lukte het om kousen zonder naad te breien. Dat heette 'machinale breierij'.

Kousenbreisters

De kousen werden door vrouwen gebreid. Ze werden kousenbreisters genoemd. Vrouwen konden beter omgaan met de tere stoffen waar de kousen van gemaakt werden.

Concurrentie

Martinus Jansen en Catharina de Wit hadden een machinale breierij in Woensel bij Eindhoven. In Eindhoven was veel concurrentie van Philips. Bijna alle werknemers in Eindhoven werkten bij Philips. De kousenfabriek van Jansen de Wit moest naar een plaats waar genoeg kousenbreisters te vinden waren.

De fabriek in Schijndel

Jansen de Wit vond plek in Schijndel. Vanaf 1915 werkten 20 Schijndelse meisjes achter stoommachines als kousenbreisters. In 1916 werd een nieuwe fabriek gebouwd. Stoomkousenfabriek Jansen de Wit. Er was zelfs elektrisch licht in de fabriek!

Grootste kousenfabriek van West-Europa

In 1924 waren er 100 werknemers in de fabriek, in 1938 al 1000 en in 1953 meer dan 2000! Omdat er niet genoeg werknemers in Schijndel waren, kwamen er zelfs fabrieken in Sint-Oedenrode en Veghel. Jansen de Wit werd de grootste kousen- en sokkenfabriek van West-Europa.

Protest tegen de regering

Rond 1970 kregen de dure kousen van Jansen de Wit concurrentie van goedkope buitenlandse kousen. De regering beloofde steun als Jansen de Wit zou samengaan met een fabriek in Emmen. In 1977 stopte de steun. Meer dan 2000 Schijndelaren protesteerden met hun burgemeester op straat. Zelfs de burgemeesters van Sint-Oedenrode en Veghel protesteerden mee. Bedrijfssluiting zou een ramp zijn voor de regio.

De fabriek sluit

Het protest hielp niet. In 1985 ging Jansen de Wit failliet. Alle werknemers werden ontslagen. De reusachtige fabrieken werden afgebroken. Nu herinnert het beeldje van de kousenbreister in het Jansenpark aan de grootste kousenfabriek van West-Europa die ooit in Schijndel stond.