Losserbrugge

Een diplomatieke ontmoetingsplaats

Tijd van steden en staten

Losserbrugge was niet alleen de naam van een brug over de Dinkel, maar ook de benaming van een neutrale plaats waar autoriteiten van beide kanten van de Duitse grens onderhandelingen voerden en geschillen regelden, zowel op kerkelijk als op wereldlijk terrein. Op de huidige Nederlands-Duitse grens viel de scheiding tussen het rechtsambt Oldenzaal samen met die tussen het drostambt Twente en het bisdom Utrecht. In het Oorkondenboek van Overijssel komt een acte voor van 2 januari 1334 waarin voor het eerst vermeld wordt dat er een vete is bijgelegd aan de Dincle (Dinkel) Het ging om een vredesverdrag tussen Herman Rutenkampe en de stad Oldenzaal.

Deventer bezoek

In de Cameraarsrekeningen (stadsrekeningen) van Deventer komt in het tijdvak 1337 tot 1367 de naam Losserbrugge en ook Losservoirde (doorwaadbare plaats) herhaaldelijk voor. Zo lezen we dat burgers van Deventer met de bisschop van Utrecht te paard naar een zitdag in Losserbrugge reden. Hun onkosten worden vergoed. En een andere keer dat burgers van Deventer met hun gezellen naar Losserbrugge reden omdat daar een bijeenkomst van vertegenwoordigers van kloosters plaats vond. Of dat de raadsheren van de bisschop van Utrecht door burgers van Deventer begeleid werden om in Losser een geschil met de Heer van Solms te beslechten.

Onderhandelingstafel

De naam Losserbrugge of Losservoirde heeft in deze notities niet alleen de betekenis van een brug over de Dinkel, maar is de aanduiding voor een plek of gebouw, te bereiken via een brug of doorwaadbare plek in de Dinkel en precies gelegen op de grens. Op deze neutrale plaats, die een ingang had aan beide kanten van de grens, konden autoriteiten plaatsnemen aan een tafel, die precies op de grens stond en daar dan onderhandelen over vrede en geschillen tussen partijen regelen. Men bleef als het ware op zijn eigen grondgebied.

Grensstenen

Na 1500 was de glorietijd van de diplomatieke ontmoetingen hier voorbij en restte alleen nog een doorwaadbare plaats in de Dinkel. Onderhandeld werd toen te Oldenzaal en nog later in Deventer of Zwolle. Of de brug in het ongerede raakte of door rondtrekkende benden werd verwoest, is niet bekend. Bijzonder is wel dat bij het grenstraktaat van Frenswegen van 1548 over de grens tussen Bentheim en Overijssel deze plek nog wel zo belangrijk was dat tussen Vennebrugge (een gelijksoortige plek) en Losserbrugge, precies honderd grensstenen werden geplaatst.

Exacte ligging

Veldnamenonderzoek op basis van de eerste kadasterkaarten van rond 1830 bracht de nadere gegevens over de ontmoetingsplaats aan het licht. De Losserbrugge lag waarschijnlijk even voorbij grenssteen nr. 6 op het historische erve Verbecke, dat in de 14de eeuw al genoemd wordt (nu café-restaurant Hof Aarnink). De situatie in Losserbrugge vertoont sterke overeenkomst met Vennebrugge bij Coevorden. Op beide plaatsen bevond zich rond 1830 een schuur of "schop" exact op de grens, waaromheen meerdere officiële hulpstenen in een vierkant zijn geplaatst. Op het erve Verbecke is de schuur in de loop van de 20ste eeuw verdwenen. Het "bruggerecht"(het recht om tol te heffen) op de vonder behoorde tot in de 20ste eeuw toe aan het naastbij gelegen erve Nijlant (nu Ter Denge).

Partnerstad Widnoje

In 1983, toen de spanningen tussen Oost en West hoog opliepen, besloot de gemeenteraad van Losser de toenmalige wereldleiders, Andropov en Reagan, uit te nodigen om hier op neutraal terrein besprekingen te voeren over de wereldvrede. De wereldleiders kwamen niet, maar wel de ambassadeur van de USSR en daaruit ontstond het contact met de Russische partnerstad Widnoje.