Verzet in Boskoop
Het verzet in Boskoop is tijdens de oorlog goed georganiseerd. Verschillende organisaties zijn actief. De Landelijke hulp aan Onderduikers (LO), maar ook Knokploegen (KP). Er is een afdeling van de verzetsgroep Albrecht en ook de Binnenlandse strijdkrachten worden geformeerd. In Boskoop overheersen tijdens de oorlog de anti-Duitse sentimenten. Deze kwamen in het openbaar niet vaak tot uiting. Toen in de donkerste dagen een beroep werd gedaan op de moedigsten stonden mannen en vrouwen op. Ook in Boskoop nam een aantal inwoners het op tegen de Duitse bezetters.
Aanslag op het gemeentehuis
Tijdens de oorlog werden goederen steeds schaarser. Voedsel, tabak en textiel ging op de bon. Afhankelijk van het aantal gezinsleden werden schaarse goederen op deze manier zo eerlijk mogelijk verdeeld. Met onderduikers werd uiteraard geen rekening gehouden. De illegaliteit voorzag in de extra bonnen. Op het gemeentehuis van Boskoop werden bonnen bewaard. Ook zijn hier mogelijk persoonsbewijzen te bemachtigen. Op 15 december 1943 krijgt de brandweer een melding van een schuurbrand aan het Reijerskoop. De brandweer en politie gaan eropaf en trappen zo in de opgezette list. Zij zijn in die tijd ondergebracht in het gemeentehuis en moeten worden weggelokt. De knokploeg valt het gemeentehuis binnen maar komt er daar achter dat de secretaris met de sleutel van de kluis ook naar de brand is. De overval mislukt. Drie weken later volgt er opnieuw een overval. Wederom heeft de Knokploeg deze deels in scene gezet. Er worden ruim 15.000 bonkaarten buitgemaakt waarmee onderduikers van voeding kunnen worden voorzien.
Onderduikers
Tijdens de bezetting zijn er in Boskoop 500 tot 700 personen voor korte of langere tijd ondergedoken geweest. Op de kwekerijen, in schuren en kassen maar ook op zolders. Een hoog aantal gezien het toenmalige inwoneraantal van ongeveer 8600. Er zijn diverse redenen om onder te duiken, zo waren er in Boskoop 40 Joodse onderduikers. Ook waren er in Boskoop Britse en Poolse militairen, verzetsmensen en personen die geen gehoor hebben gegeven aan de Arbeitseinsat, de verplichte tewerkstelling in Duitsland. Er is zelfs onderdak gevonden voor een gedeserteerde Duitse militair. Een enkele keer ging het fout. Het echtpaar Van Praag is met hun dochter tijdens een razzia gepakt. Zij zaten ondergedoken bij Susan. Ook moeder en dochter Clara en Rebecca Leuw worden opgepakt in de Julianastraat.
Vier ogen zien meer dan twee
De Boerderij “vier ogen zien meer dan twee” is vernoemd naar de zin die klonk op Radio Oranje voorafgaand aan een dropping. Het doel van de wapendroppingen was om de Binnenlandse Strijdkrachten van wapens en munitie te voorzien. De eerste wapendropping vindt plaats op 22 september 1944. Ongeveer 20 containers gevuld met wapens, munitie en springstof landen in de polder. De containers zijn ongeveer 2 meter lang 35 cm breedt. In totaal worden er vijf keer wapens gedropt boven Boskoop. In Boskoop is ook een afdeling van de verzetsgroep Albrecht gevestigd. Deze verzetsgroep die in de randstad actief is geeft troepenverplaatsingen en opstellingen van de bezetter door aan de geallieerden. De zender en radio komen uit Rotterdam waar het te gevaarlijk werd. Vanuit een huis aan de Zijde en later aan de Goudse Rijweg worden berichten aan de geallieerden gezonden. Deze afdeling wordt in december 1944 door de Duitse bezetter opgerold. De zender hield ook contact met Engeland over de droppingen in de Middelburgse polder. Van deze verzetsgroep zijn documenten bewaard gebleven waarin Duitse opstellingen zijn ingetekend op een plattegrond. Ook worden specifieke gegevens over Duitse eenheden en hun materieel beschreven.
Een noodlottig misverstand
Op de Compierekade landt op 28 maart 1945 een door een geallieerde jager afgeworpen brandstoftank. Deze tanks zijn voor extra brandstof om de actieradius te vergroten maar worden ontkoppeld indien de brandstof niet meer benodigd is. De Boskoopse politieagent Gloudemans, die nauwe banden met het verzet onderhoudt, wordt getipt en gaat erop af. In Hazerswoude is het verzet ook op de hoogte en men heeft de tank reeds geborgen. Het verzet is niet op de hoogte van elkaars leden en Gloudemans legt beslag op de brandstof. De gemoederen lopen hoog op en uiteindelijk wordt Gloudemans neergeschoten en zijn lichaam wordt langs de weg achter gelaten en gevonden. De Boskoopse dokter kwam nog ter plaatse maar dat mocht niet meer baten. Gloudemans overlijdt 5 weken voor de bevrijding.
Na de oorlog
In 1983 worden in de gereformeerde kerk aan 23 Boskoopse verzetsstrijders de verzetsherdenkingskruizen uitgereikt door Prins Bernhard. 16 van deze kruizen werden postuum toegekend en uitgereikt aan hun nabestaanden.
De onderscheidingen zijn uitgereikt aan:
Adrianus de Ruijter
Arnoldus Johannes Bontekoe
Maarten Splinter
Cornelis Pieter van Loo
Antoon Hendriksen
Aart Hoogendoorn
Arie Gerard van Helden
Postuum werd het kruis toegekend aan:
Adrianus Gijsbertus Jacobus van Osnabrugge
Arie Verweij
Cornelis Anthonius Bontekoe
Hendrik van Soest
Pieter Dirk Spijker
Arnoldus van Daal
Jan Cornelis Hoogendoorn
Johannes Hendrikus Maria Rozemeijer
Johannes Jongejan
Frank Kok
Haitze Wiersma
Johannes Adrianus Marie Verbakel
Jan Uijttenboogaard
Wilhelmus Gloudemans
Jan Azings Venema
Marinus Erkelens
Naast bovenstaande personen maakte ook anderen deel uit van het verzet. Velen deden hun werk in stilte en spraken er na de oorlog niet over.
(Tekst: Mark Boon)
Het venster over de Tweede Wereldoorlog in de Canon van Nederland vind je hier.
