Molen Woldzigt in Roderwolde is een heel bijzondere molen, want er wordt zowel meel gemalen als olie geslagen.
Slaan en gebruik van olie
Voor het slaan van olie gebruikt de molenaar zaden van planten. De olie heeft een aparte geur en smaak en wordt niet alleen in de verf- en zeepindustrie gebruikt. Maar ook als veevoer of brandstof voor olielampen.
De molen
Wold zigt, zoals de molen genoemd wordt, wordt in 1852 gebouwd door twee boeren. Dat kun je lezen op de gevelsteen. De molen krijgt aan beide kanten zijvleugels. De knecht en de molenaar wonen in het begin elk aan een kant van de molen. De zolders van beide gebouwen worden gebruikt als opslag voor graan en zaden. Onder één van de zijvleugels worden maar liefst vier oliekelders aangelegd.
Nieuwe molenaar
Rond 1900 brengt de nieuwe molenaar Jan Rietema allerlei verbeteringen aan om beter en sneller te kunnen malen. Zo zorgt hij er bijvoorbeeld voor dat de molen ook bij windstil weer olie kan slaan. Daarvoor plaatst hij bijvoorbeeld een petroleummotor en een stoommachine bij de molen.
Van molen naar opslagruimte
In 1919 wil Rietema de molen verkopen. Dat gaat de inwoners van Roderwolde te ver. Zij willen de molen behouden voor het dorp en slaan de handen ineen. Samen kopen ze de molen. De stoommachine wordt weggehaald en er wordt weer volledig op windkracht gemalen. Één dag koren malen levert soms wel 5600 kilo meel op.
Een vervallen monument
Rond 1970 dreigt de molen in verval te raken. De gemeente Roden koopt de molen en laat hem in oude glorie herstellen. De stichting Olie- en korenmolen Woldzigt mag de molen gebruiken, onder andere voor een graanmuseum. Daarnaast krijgt de molen een vrijwillige molenaar en molenaarsvrouw. Zij zorgen ervoor dat de molenwieken regelmatig draaien en geven demonstraties graan malen. Het meel verkopen ze in het molenwinkeltje. De molenaars wonen met hun gezin in één van de zijvleugels.
De haven
De molen staat vlakbij de haven van Roderwolde. Het haventje is ooit het start- en eindpunt van een belangrijke vaarverbinding naar Groningen geweest. Meer dan 100 jaar zijn personen, goederen, brandstof en landbouwproducten door schippers naar en vanuit Groningen vervoerd.
In 1934 komt aan het vervoeren per schip een einde als de weg naar Groningen wordt verhard. Het vervoer over de weg met een vrachtwagen gaat een stuk sneller. De haven is daarom ook niet langer meer nodig en wordt uiteindelijk in 1964 gedempt.
Later krijgen de inwoners van Roderwolde spijt van het dempen van de haven. Inmiddels is het haventje weer in de oude staat hersteld.
