Heb je wel eens een heuveltje gezien, verscholen in het bos of
op een heideveld? Grote kans dat het een grafheuvel is. Van de
Steentijd tot de Bronstijd, zo'n 2800 jaar tot 1000 jaar voor
Christus, begroeven mensen de doden op verschillende manieren. Soms
werden de doden gecremeerd. In andere tijdsperioden werden ze in
een hunebed of een grafheuvel begraven. Grafheuvels vind je door
heel Nederland. In Drenthe zijn op tientallen plekken grafheuvels
te vinden.
De grafheuvel
In de Steentijd werd de dode begraven in een grafheuvel,
waarover plaggen en aarde werden gelegd. Er werden waarschijnlijk
meerdere mensen begraven in de grafheuvel. Wat later in de tijd
werden de doden gecremeerd. Op de plek van de crematie werd ook een
grafheuvel gemaakt. Een dergelijke grafheuvel noemt men een
brandheuvel. Soms is er een krans van palen of een sloot om de
grafheuvel heen gelegd.
Hekserij
In de Middeleeuwen, en ook nog lange tijd daarna, werd
gedacht dat de grafheuvels te maken hadden met hekserij. Er zouden
witte wieven (heksen) in de grafheuvels wonen. Vanwege dit
bijgeloof en ten behoeve van de akkerbouw werden er in de
Middeleeuwen veel grafheuvels weggehaald. Best jammer, als je je
bedenkt dat er in de grafheuvels bijzondere speerpunten en potten
werden mee begraven. Heel veel van die voorwerpen zijn verloren
gegaan.
Rituelen
In een aantal grafheuvels zijn objecten gevonden die samen
met de dode werden begraven. Voor mannen waren dat bijlen,
speerpunten en aardewerk potten. Vrouwen kregen sieraden en potten
mee. Deze vondsten zijn van grote waarde voor archeologen, omdat ze
iets vertellen over de cultuur en leefwijze in die tijd.
Tegenwoordig vermoed men dat de mensen in de steentijd dachten dat
de dode deze grafgiften in een volgend leven weer kon
gebruiken.
De galgenberg
De grafheuvels werden in de Middeleeuwen ook gebruikt als
afschrikmiddel. Omdat de heuvels vaak als herkenningspunt op routes
werden gebruikt, kwamen er veel reizigers langs. Op de grafheuvel
werden veroordeelde misdadigers opgehangen aan een galg. De lijken
liet men bungelen, zodat het een afschrikwekkend beeld vormde voor
de mensen die er langs kwamen. Op verschillende plekken in Drenthe
(Anloo, Balloo, Pesse, Sleen, Westerbork) liggen galgenbergen. Dat
zijn dus grafheuvels waar ook menselijke botten uit de Middeleeuwen
in gevonden zijn.
