Heb je wel eens gehoord van een es of een brink? Vast wel als je in Drenthe woont.
Maar wat is een es of een brink eigenlijk?
Drenthe bestaat uit lage drassige gronden en uit hooggelegen zandgronden. Op die zandgronden woonden vroeger boeren die leefden van veeteelt en landbouw. Er was nog geen supermarkt waar je eten kon halen. Omdat landbouw op dorre droge zandgrond moeilijk was, had men heel veel mest nodig en kunstmest bestond nog niet.
De es
De es was een stuk land waar graan werd verbouwd, vooral rogge. De es bestond uit allemaal kleine akkertjes die door de boeren uit het dorp werden gebruikt. Ieder had een heleboel eigen stukjes die hij bewerkte. De boeren moesten onderling allerlei afspraken maken over werkzaamheden als de bemesting, het ploegen en het oogsten.
De brink
De brink is een ruimte met gras en grote bomen dat midden in het dorp ligt. Hier werden de koeien en schapen verzameld om te gaan grazen op stukken land buiten het dorp. De koeien werden naar de weilanden in de buurt van de beken gebracht, de schapen gingen naar de hei onder leiding van de herder. Als de beesten zich de hele dag volgegeten hadden aan gras en heide gingen zij 's nachts op stal. Daar poepten ze er flink op los. Deze poep werd als mest gebruikt op de es, zodat de gewassen goed konden groeien.
Bomen
De brink stond vol met grote eikenbomen. Als er hout nodig was voor het bouwen van een boerderij of een nieuwe schuur, dan werden er bomen gekapt. Altijd werden er ook weer nieuwe aangeplant. Misschien heb jij wel eens een brink gezien met grote bomen. Die zijn vast al heel oud!
Braandkoele
Wat je misschien ook ziet op een brink, is een grote kuil. In deze kuil vond je vroeger water. Het vee kon er uit drinken. Maar het had ook een andere belangrijke functie. Als er brand in het dorp was, dan werd het water uit de kuil gebruikt om het vuur te blussen. Er was in deze tijd nog geen waterleiding waar de brandweer de brandslang op aan kon sluiten. Zo'n kuil op de brink werd daarom ook wel een braandkoele genoemd.
