In Santpoort-Noord staat het rustige hotelletje De Weyman. Het schuchtere etablissement heeft een roemrucht verleden. Tweemaal is het in de as gelegd: in 1929 en in 1981. Als een feniks is de horecazaak tweemaal uit zijn as herrezen.
Allesverwoestende brand
In december 1981 brak in café-restaurant De Weyman in de nacht brand uit. Blussers uit de wijde omtrek trokken alles uit de kast om het vuur te bedwingen. Maar het was tevergeefs. Het horecabedrijf brandde af en de volgende ochtend restte er niets meer dan een puinhoop op dit markante punt in Santpoort.
Het vuur was toevallig ontdekt door een surveillancewagen van de politie maar dat was eigenlijk al te laat. Op het moment dat de hulpverleners de ingang betraden kwam een enorme vuurzee hen tegemoet. Even nadat de blussers het pand binnenkwamen, stortte het dak boven de feestzaal in.
Aangestoken?
In de IJmuider Courant van december 1981 speculeerde de brandweer hardop dat het vuur 'hoogstwaarschijnlijk' is aangestoken, maar oudgediende Frank in den Bosch met dertig dienstjaren bij de Velsense brandweer weet zich het fijne ervan niet meer te herinneren. Wel memoreert hij dat er toentertijd kort na elkaar twee branden waren in De Weyman. Bij de kleine was hij aanwezig, bij de grote allesverwoestende brand in 1981 niet. Het was niet de eerste keer dat het etablissement op een kruispunt van wegen door vuur werd getroffen. In de winter van 1929 ging het eveneens in vlammen op. In dat jaar had de brandweer ernstig last van strenge vorst. Het wegdek was spekglad, de slangen en kranen bevroren en de restanten van het pand raakten na de brand verpakt in een korst van ijs.
Historische naam
De naam De Weyman (soms geschreven als De Weijman) is van oudsher met Santpoort verbonden en daarom is het goed voor de historie dat de naam voortleeft in het huidige Hotel De Weyman. Al halverwege de achttiende eeuw dook de naam op. De naam Weyman heeft de betekenis van 'jager' en herinnert aan de tijd dat jagers de uitspanning gebruikten als plaats van ontmoeting.
Mag hotel De Weyman nu bescheiden ogen, in de geschiedenis van het Dorpsfeest Santpoort speelt het een aanzienlijke rol.
Zilveren zweep
Maria van Schuijlenburg stelde als waardin in achttiende eeuw een zilveren zweep beschikbaar als trofee voor de plaatselijke draverijen. Eerst was dit een tijdelijke traditie, maar in 1924 werd deze door de toenmalige waard Gerrit Vellinga in ere hersteld voor het Dorpsfeest Santpoort. De brand in De Weyman staat nog bij menige Velsenaar in het geheugen gegrift.
Meer branden
Datzelfde geldt ook voor enkele andere branden in deze gemeente. Een opmerkelijke fik was in de Zaanlandse Houthandel aan de Kalverstraat in IJmuiden in 1977. De woonwijk beleefde angstige momenten toen de bedrijfsgebouwen in lichterlaaie stonden. Omdat het bedrijf ook deed in plastic en keukens moesten alle brandweerlieden worden uitgerust met perslucht. Sommige blussers en omstanders kregen ademhalingsmoeilijkheden door de verspreiding van dit giftige gas.
Evacuaties
De brand veroorzaakte veel beroering: duizenden toeschouwers stroomden toe en drankhekken werden geplaatst om voor veiligheid te zorgen. Die veiligheid van bewoners was ook in het geding bij de brand op het vissersschip SCH 302 Willem van der Zwan in februari 2007. De direct omwonenden in het industriegebied moesten worden geëvacueerd.
Watersnoodramp 1953
Bij rampen in een kustplaats komt in Nederland meteen de onheilsdatum van 1 februari 1953 naar boven. De watersnoodramp eiste in een stormnacht met springtij meer dan achttienhonderd levens in Nederland. Ook IJmuiden werd geteisterd, maar er vielen aan de wal geen doden te betreuren. Anders was dat op zee, waar het vissersschip Catharina Duyvis verging met zestien opvarenden. Elf van hen kwamen uit IJmuiden en om hun dood werd getreurd.
