Wat is een veenlijk?
Veen is een bodemsoort die veel voorkomt in Drenthe en
bestaat uit een jarenlange opeenstapeling van dode planten. Doordat
de planten gaan rotten en vergaan wordt de bodem zuur. De lichamen
van mensen die doodgingen in het veen bleven daardoor
geconserveerd. Hun huid werd leerachtig. De botten vergingen maar
de vorm van het lichaam, de tanden, het haar en de kleding bleven
grotendeels bewaard.
Vanaf 1600 werd het veen in Drenthe afgegraven om te laten drogen
tot turf. De turf werd gebruikt als brandstof. Bij het afgraven
werd er soms een veenlijk gevonden. De veenwerkers schrokken zich
dan een ongeluk! Veel veenlijken hebben sporen van geweld,
waaronder steekwonden, een verbrijzelde schedel of een touw om hun
nek. We weten niet of die veenlijken vermoord zijn, gestraft zijn
voor hun misdaden of geofferd zijn aan de goden. We nemen aan dat
de meeste veenlijken geen natuurlijke dood zijn gestorven.
Er zijn in Drenthe veenlijken uit verschillende tijdsperiodes
gevonden. Het oudste veenlijk van Nederland is in
Emmer-Erfscheidenveen (vlakbij Emmen) gevonden. We denken dat hij
in de Bronstijd leefde, ongeveer 1400 jaar voor Christus. Bij zijn
lichaam lag een mutsje van schaapshuid, een schoen van hertenleer
en stukken van een wollen onderkleed. Het veenlijk ligt
tentoongesteld in het Drents Museum.
Het meisje van Yde
In 1897 werd er een dood meisje gevonden in het veen
bij Yde. De mensen die haar vonden schrokken zich rot. Ze verborgen
haar lichaam daarom onder een stapel heideplaggen. Daar werd het
gevonden door Aalfs. Het lichaam wordt door de mannen Aalfs en
Joosting naar de woning van de burgemeester gebracht. Joosting nam
het haar mee naar het Drents Museum. Later werd een kistje met meer
menselijke resten naar het museumin Assen gestuurd. In het
museum werd ontdekt dat het meisje al een paar eeuwen oud moest
zijn.
Na heel veel onderzoek werd duidelijk
dat het meisje van Yde ongeveer 16 jaar was toen ze in het moeras
terecht kwam. De rechterhelft van haar haar was kort geschoren. Ze
was 1.40 m groot en om haar hals het ze een wollen sjaaltje. Het
meisje had een steekwond in haar nek. Er wordt nu gedacht dat ze
ongeveer 2000 geleden vermoord is. Ze zou zijn gewurgd met het
koord om haar nek.
Nadat ze werd gevonden is het meisje van Yde naar het Drents Museum
gebracht. Daar heeft Joosting haar laten indrogen. Ze kwam drijfnat
uit het veen! Maar mensen in het museum konden niet zien hoe ze
eruit zag toen ze nog leefde. Daarom heeft het Drents Museum het
hoofd van het meisje nagemaakt, ze maakten een reconstructie. Vanaf
toen kon je het veenlijk en de reconstructie van het hoofd
bekijken. Vanaf het moment dat ze tentoongesteld werd, wilde
niet iedereen het meisje zien. Sommige mensen vonden het eng om in
een museum naar een dood persoon te kijken. Maar andere mensen
komen juist speciaal voor de veenlijken naar het Drents
Museum.
Het paar van Weerdinge
Twee andere veenlijken werden gevonden in het
Weerdingerveen (vlak bij Emmen) in 1904. Een turfgraver was aan het
werk in het veen en vond de twee lijken. Omdat het lijkt alsof de
twee elkaar omhelzen dacht men lange tijd dat het een man en een
vrouw waren. Nu weten we dat het om twee mannen gaat. De mannen
leefden in dezelfde tijd als het meisje van Yde. Eén van de mannen
heeft een gat in zijn borst en zijn darmen puilen uit. De andere
man heeft geen zichtbare wonden. Het lijkt erop dat ook deze mannen
door geweld zijn omgekomen. Wat denk jij dat er gebeurd is? Je kunt
het paar van Weerdinge zien in het Drents Museum.
