Nog lang niet algemeen ingeburgerd, de gender reveal party, maar sommige (aanstaande) ouders willen kennelijk graag op tijd bekendmaken of het kind dat geboren gaat worden een jongen of een meisje is. Een sleutelmoment waar ze een feestje aan verbinden.
Overgangsrituelen
Van oudsher markeren mensen sleutelmomenten in hun leven met vaste gebruiken. Zo zijn er overgangsrituelen rond geboorte, volwassen worden, verloving, huwelijk en sterfte. Ook een verhuizing kent eigen gebruiken. Sommige van deze volksgebruiken hebben op het Kempische platteland de tand des tijds weten te doorstaan. Zo bestaat hier en daar nog het gebruik van het losschieten van de bruid: een paar weken voor de huwelijksvoltrekking nemen ongehuwde jongens uit de buurt een melkbus met wat carbid ter hand en brengen daarmee een aantal luide knallen tot stand, met een avondje bierdrinken als beloning. Andere gebruiken krijgen een nieuw jasje. De hedendaagse boerenovertrek herinnert nog slechts vaag aan de vroegere boerenovertrek toen deze plaatsvond om met paard en kar een gezin te verhuizen.
Beklijven ze?
Naast deze traditionele en ‘heringerichte’ gebruiken, zijn er voortdurend nieuwe gebruiken die zich aandienen. Soms beklijven ze. Zo lijkt de ‘house warming’ van een stel dat is gaan samenwonen de klassieke verloving definitief aan de kant te hebben gedrukt. Soms, denk aan bovengenoemde ‘gender reveal party’, is het even afwachten hoe het uitpakt. Dat geldt ook voor het lentefeest dat de laatste jaren vanuit Vlaanderen oprukt als alternatief voor het ooit bijzonder uitgebreide feest van de Eerste Communie.
Lijntje doorgeknipt
Hoe het ook zij, door de gewijzigde bevolkingssamenstelling en het verminderde kerkbezoek krijgen vanaf de jaren zestig veel volksgebruiken een andere invulling. Het lijntje met het verleden wordt goeddeels doorgeknipt. Reden om, met enige nostalgie, terug te kijken op de tradities van ruim honderd jaar geleden. Als voorbeeld de gebruiken rondom het huwelijk.
Meitakken
Rond 1 mei komt het voorjaar tot leven, ook bij de huwbare ‘jonkheid’. In de nacht voorafgaand aan 1 mei kappen de jongens een grote boom, ontdoen deze van zijn takken en plaatsen hem, versierd met linten, op een centrale plek in het dorp. Ze bewaken hem om te voorkomen dat jongeren uit een naburig dorp ermee aan de haal gaan. De volgende dag dansen de jongens en meisjes om de boom heen. In de Kempen houdt dit volksgebruik stand tot kort na 1900. Ook worden in deze tijd meitakken geplaatst op de huizen van huwbare meisjes. Het zijn ere- of schandtekens. De fijnspar is er voor een fijne meid, biezen voor wie het met elke jongen aanhoudt. Andere takken hebben weer andere boodschappen, alles ter sociale controle.
Paarvorming
De meifeesten zijn een belangrijke gelegenheid tot paarvorming. Komt het tot een huwelijk, dan is het zaak de jongelui uit de buurt op bier te trakteren. Zij immers zijn ‘beroofd’ van een huwelijkskandidaat die anders wellicht de hunne had kunnen zijn. Geen traktatie? Dan volgt een wraakoefening. Op de huwelijksdag staan er poppen langs de weg met opschriften als ‘hier offert men voor de man die geen bier betalen kan’. Soms blaast men met een kafmolen bij het jonge stel het hele huis vol kaf. Of erger nog: de gierton wordt tevoorschijn gehaald om de kelder vol te laten lopen.
