Als je de kerk van onder de toren binnenloopt, zie je recht naast het Moreau-orgel een bijzonder gebrandschilderd raam: het bevrijdings- of herdenkingsglas, glas 28a. Het valt gelijk op dat dit glas een heel andere stijl heeft dan de andere glazen in de Sint-Jan, bijvoorbeeld in het schip. Dat komt omdat het eeuwen later dan veel van de andere glazen in de kerk is aangebracht, namelijk in 1947. Het glas heet het ‘Herdenkingsglas’, omdat het als doel heeft mensen te herinneren aan de Tweede Wereldoorlog en de Bevrijding. Het is ontworpen door Charles Eyck.
In de voorstelling op het glas gebeurt heel veel, zowel dingen met een positieve als met een negatieve connotatie. Bovenin het glas zien we niet een stralende lucht, maar een lucht met donkere, dreigende wolken en bliksem. Tussen die wolken vliegen bommenwerpers, wat het gevoel van dreiging nog vergroot. Vanuit de wolken komen ook vier ruiters op paarden gereden. Ze hebben een naargeestig uiterlijk. Deze ruiters zijn een verwijzing naar het Bijbelboek Openbaring en kondigen de Apocalyps aan, het naderende einde van de wereld.
Linksonder de ruiters, nog wel boven het midden van het glas, is een ondergelopen polder te zien. Hier en daar staat nog een huisje min of meer droog te midden van blauwe vlakken, een verbeelding van de inundatie. Mensen proberen met behulp van kleine bootjes te vluchten voor het water. In het midden van het glas zijn gebouwen afgebeeld. Ze zijn kapot en afgebrand, centraal in het glas gaat een kerk in vlammen op.
Het glas verbeeldt nog meer oorlogsleed. Halverwege het glas, aan de linkerkant is een tafereel te zien waarin verzetsstrijders zijn opgehangen. In het paneel daaronder zien we mensen met angstige gezichten, achter hen staan twee Duitse soldaten. Iemand is waarschijnlijk net met grof geweld van zijn bed gelicht. Daar weer onder zitten een aantal mensen in streepjespakken angstig ineengedoken, een verwijzing naar de mensen in concentratiekampen.
Op dezelfde hoogte, maar dan helemaal aan de rechterkant, zien we nog meer dingen gebeuren die aan de oorlog doen denken. Halverwege het glas staat een groep mensen met hun handen in de lucht. Het verbeeldt een razzia waarin veel mensen worden opgepakt. Daaronder zien we een groep bange mensen die gedeporteerd worden. Het tafereel onder dit paneel verbeeldt een angstig kijkend gezin. Het verwijst naar het transport van de joden naar de vernietigingskampen, zoals Auschwitz.
In het onderste deel van het glas, in het midden, zien we een grote groep mensen die veel vlaggen bij zich hebben. Een man met een blauwe jas, links van het midden, maakt een V-teken, wat staat voor ‘victorie’. Deze groep mensen komt naar de toeschouwer toe en verbeeldt de overwinning door de strijd en het lijden heen. Ze kijken niet blij en lopen langs al de gruwelijke taferelen die hiervoor zijn afgebeeld. De overwinning, zo verbeeldt het raam, is dus enerzijds iets vreugdevols, maar aan de andere kant ook iets wat heel veel kost. Dat wordt ook verwoord in het motto onder het wapen van Gouda ‘Per aspera ad astra’, ‘Door de doornen naar de sterren’, wat ook op het koorhek staat.
Dit glas vertelt dus het verhaal van de Bevrijding, maar laat ook zien hoeveel leed mensen is aangedaan in de oorlog. Daarom spreken we ook van ‘Herdenkingsglas’, omdat het vooral als doel heeft dat wij nooit de verschrikkingen van de oorlog zullen vergeten.