Oorlog in Dalfsen

De strijd tegen Spanje

Tijd van ontdekkers en hervormers

Ten aanval!

In 1584 bezette een Spaans leger kasteel Rechteren. De soldaten trokken plunderend rond. Ze roofden voedsel en kostbare spullen van de boeren en staken hun boerderijen in brand. De wanhopige boeren besloten terug te vechten. Ze vormden een klein legertje onder leiding van Jan van Dalfsen. Samen gingen de boeren achter de Spanjaarden aan…

Een Spanjaard de baas

De Spaanse koning Filips II (de tweede) was vanaf 1555 de baas over de Nederlanden. Hij was een strenge koning. Filips wilde alles zelf beslissen. Ook vond de koning dat alle inwoners katholiek moesten zijn. Net als hijzelf. Veel mensen hadden juist moeite met het katholieke geloof. Zij waren bijvoorbeeld tegen het vereren van beelden in de kerk. Deze mensen werden protestanten genoemd. Filips II liet de protestanten streng straffen.

Opstand

"Zo kan het niet langer", dacht een aantal mannen in Nederland. Eén van hen was Willem van Oranje. Die ken je misschien uit ons volkslied. Willem en zijn vrienden waren van adel en protestant. Ze wilden niet dat de koning in zijn eentje de baas speelde in Nederland. En ze vonden dat de koning moest stoppen met het straffen van protestanten. Filips II werd erg boos toen hij hoorde wat Willem en zijn vrienden wilden. Dat zou nooit gebeuren! Daarom kwamen de mannen in opstand tegen hun koning.

Oorlog

Na 1566 liep het uit de hand. De protestanten maakten de beelden in veel katholieke kerken kapot. Woedend stuurde de koning een groot leger naar de Nederlanden. Vanaf dat moment waren de Nederlanden en Spanje in oorlog. In Overijssel misdroegen de Spaanse soldaten zich verschrikkelijk. Daarom koos Overijssel in 1578 de kant van Willem van Oranje.

Verschrikkelijke jaren

In de jaren die volgden werd er hard gevochten in Overijssel. De boeren hadden er veel last van. Soldaten roofden de oogst en staken boerderijen in de brand. Ook de steden hadden te lijden onder de oorlog. Pas in 1626 waren de opstandelingen de baas in alle Overijsselse steden.

Jan van Dalfsen

Hoe minder voedsel er was, hoe erger de rooftochten van de Spanjaarden werden. Als de inwoners van Dalfsen de Spanjaarden geen eten gaven, dreigden de soldaten de dorpen plat te branden. Jan van Dalfsen en zijn boerenleger probeerden de bevolking te beschermen. Maar tijdens een gevecht werd Jan door de Spanjaarden gevangengenomen. Door een gevangenenruil kwam de boerenleider weer vrij.

Hoe liep het af met Dalfsen?

Uiteindelijk kwam een leger opstandelingen kwam naar Dalfsen om de Spanjaarden te verjagen. Dat lukte in 1590. Maar veel beter werd de situatie niet: deze soldaten moesten ook eten. En net als de Spanjaarden dreigden de opstandelingen Dalfsen plat te branden als ze geen eten kregen. Om te voorkomen dat Dalfsen in de brand gestoken zou worden, liet Jan van Dalfsen kanonnen uit Zwolle komen. De kanonnen werden langs de Vecht neergezet. In oude teksten kun je lezen dat veel mensen gevlucht zijn. Sommige dorpen waren helemaal verlaten.