Diemen, een stedelijk werelddorp

Nieuwbouw, protest en nieuwe Diemenaren

Wie vandaag de dag Diemen bezoekt ziet vooral
woonwijken met rijtjeshuizen, flats of appartementengebouwen. En winkelcentra, waarvan die tegenover het gemeentehuis het grootste is. Dat het huidige Diemen er zo’n driekwart eeuw geleden totaal anders
uitzag, met al zijn boerderijen en weilanden, kunnen we ons nauwelijks meer voorstellen.

Nieuwbouw

Vlak na de oorlog had je alleen rond de Diemerbrug, langs de vaarten en aan het begin van de Ouddiemer- en de Ouderkerkerlaan winkels en wat café’s. En alleen langs de Muiderstraatweg en de Weespertrekvaart waren fabrieken of andere bedrijven, zoals de teerfabriek NedTeer en het farmaceutische bedrijf Dagra. Daarna begon Diemen te veranderen en dat ging heel snel. Omdat de bevolking sterk toenam en er een grote woningnood was moesten er veel nieuwe huizen bijkomen. Na de herbouw van de in de oorlog afgebroken buurt rond de Arend Krijtsstraat volgde al gauw de nieuwbouw tussen de Burgemeester De Kievitstraat en de Prinses Beatrixlaan. Daarna kwamen de buurten tot aan de spoorlijn en vervolgens werden Diemen-Zuid, Buitenlust, Diemen-Noord, de Sniep en als laatste Holland Park gebouwd. Op de bedrijventerreinen Verrijn Stuart, Stammerdijk en Bergwijkpark vestigden zich bovendien veel nieuwe bedrijven, waaronder het constructiebedrijf Grünbauer, de mosterdfabriek van Luycks en het hoofdkantoor van Randstad Uitzendbureau

Nieuwe Diemenaren

Met al die nieuwbouw kwamen er ook heel veel nieuwe mensen in Diemen wonen. Velen van hen kwamen uit Amsterdam en hadden daar ook werk. Anderen vonden werk bij de bedrijven, die zich vestigden op de nieuwe Diemense industriegebieden Verrijn Stuart en Stammerdijk. In de jaren ’70 kwamen ook werknemers uit landen als Marokko en Turkije naar Diemen. Een aantal van hen kwam werken bij de nu niet meer bestaande mosterdfabriek van Luycks aan de Stammerdijk. Tevens kwamen er veel mensen uit Suriname en de Antillen. Met zoveel nieuwe inwoners waren er ook extra scholen en sportvelden nodig. Ook kwamen er zwembaden, winkelcentra, gezondheidscentra en begin jaren ’90 kreeg Diemen ook een eigen theater in het gebouw De Omval. Diemen werd een stedelijk dor dorp.

Roerige jaren

Er ging nog meer veranderen, vooral in de jaren rond 1960 en daarna. Er kwam televisie en veel meer mensen gingen autorijden. Het huishoudelijk werk werd vergemakkelijkt door wasmachines, stofzuigers en koelkasten. De aanschaf ervan werd mogelijk omdat mensen meer gingen verdienen. En wat ook anders werd dan vroeger was dat jongeren steeds meer hun eigen weg gingen. Het waren de jaren van Rock ’n Roll en de Beat, van brommers en spijkerbroeken, maar ook van protest en dromen van een betere wereld. Ook in Diemen kwam dat naar voren. Zo werd er geprotesteerd tegen de verbranding van chemisch afval aan de Diemerzeedijk (nu het Diemerpark, bij IJburg), terwijl jongeren, die geen woning konden vinden, in Diemen-Noord leegstaande boerderijen en huisjes in Oud-Diemen kraakten, (dat wil zeggen, er zonder toestemming gingen wonen).

Werelddorp

Diemen werd in deze jaren veelkleurig. Vanuit verre en minder verre landen kwamen mensen met verschillende achtergronden in Diemen wonen. Behalve uit Suriname, de Antillen, Turkije en Marokko kwamen zij ook uit landen als Indonesië, Vietnam, Argentinië, Chili, China, Ghana, Bosnië, Somalië, Eritrea, Afghanistan of Polen. Een aantal van hen kwam als vluchteling, omdat ze in  de landen waar zij woonden hun leven niet meer zeker waren. Vanwege oorlog of omdat ze vervolgd werden vanwege hun geloof of omdat ze kritiek op de regering van hun land hadden. Anderen kwamen om hier werk te vinden en om te ontvluchten aan de armoede of het geweld in de landen waar zij vandaan kwamen. Niet al die mensen spraken meteen goed Nederlands en dat maakte de contacten soms moeilijk. Diemen, een stedelijk werelddorp Verschillen in leefgewoonten en godsdienst kwamen daar soms nog bij. Maar de komst van mensen uit heel andere culturen maakte Diemen ook tot een veelkleurig werelddorp: een Nederlandse woonplaats, waar we beseffen dat niet alleen Nederland maar de hele wereld ons vader-of moederland is. Een woonplaats, die we met elkaar delen.