1254-1296

Floris V

A Dutch count and disgruntled nobles

Period
Tijd van steden en staten

Today, the “Binnenhof” is symbolic of the Dutch political scene that has its home in The Hague. Few people realise that the history of the complex goes back to the thirteenth century and is closely linked to the period in which the most famous medieval Count of Holland, Floris V, ruled. When Floris was born in the summer of 1254, a new castle was being built in des Graven Haghe (The Hague). Floris’ father, Count William II had commissioned the building. In 1256, during an expedition against the Frisians near Hoogwoud, Count William and his horse fell through the ice. The Frisians were quick to rush up and smash in his skull. At only two years old, Floris was now officially the new count, although power was temporarily vested in the hands of his uncle.

Once he gained his majority, Floris decided to avenge his father’s death by conquering the Frisians. The campaign was a huge failure and allowed the peasants and town-dwellers in Kennemerland the opportunity to rebel. Floris was only able to quell the rebellion by granting Kennemerland a number of privileges that would afford the inhabitants protection from the noble lords. The indignant nobles sneeringly called Floris: “Der keerlen god”, the god of the peasants.

In the years that followed, however, Floris was able to expand the territory of the counts of Holland considerably: he snatched the Amstel region and Woerden from the Bishop of Utrecht (thereby making the very young Amsterdam a town of Holland) and he conquered West Friesland. To consolidate his victories, Floris had citadels built near Alkmaar, Medemblik and Wijdenes.

In about 1290 the new castle in The Hague was finally completed with its proud Great Hall (literally the Knight’s Hall, Ridderzaal), symbol of chivalry, regal and imposing in style as Floris had desired. Floris had a second castle built: Muider Castle (Muiderslot). In 1296, Floris’ rebellious vassals Gijsbrecht van Amstel, Gerard van Velzen and Herman van Woerden took him prisoner in Muider Castle. The peasant population trekked to the castle to demand the release of their count. The three conspirators fled the castle with their prisoner, in the hope of escaping the angry peasant mob. They had tied Floris’ legs together under his horse’s belly and when he tried to escape he ended up in a ditch where his captors slashed him to death with their swords.

Wie werden er ridder?

Niet iedereen kon ridder worden! Daarvoor moest je van adel zijn: je moest uit een rijke en deftige familie komen. En je moest een jongen zijn. Meisjes van adel werden jonkvrouw, zij konden geen ridder worden.
Leren voor ridder

Om ridder te worden, ging je bij een ridder in de leer als je zeven jaar was. Je werd dan een page. Een page leerde vechten met een zwaard en een dolk. Je deed ook allerlei klusjes voor de ridder: zijn paard borstelen, de honden eten geven en eten maken voor de ridder zelf.

Als je als page genoeg had geleerd, werd je op je veertiende jaar schildknaap. Dan mocht je ook mee naar veldslagen. Je droeg het schild van je ridder. Tijdens een veldslag kon de je laten zien dat je zelf ook goed kon vechten. Als je dapper genoeg was geweest, gaf de ridder je de ridderslag. In de tijd van Floris de Vijfde kreeg je dan een klapje in je nek om goed te onthouden wat je beloofd had. Later kreeg je een tik met een zwaard op je schouder. Als je de ridderslag ontvangen had, was je zelf een ridder!
Een wapenschild

Dit is het wapenschild van Floris de Vijfde. Elke ridder had een tekening op zijn schild staan. Dat noemen we zijn wapen. Dat is dus geen wapen om mee te vechten, maar een soort logo. Dat logo was handig, want ridders vochten in een harnas. Je kon natuurlijk niet goed zien wie daarin zat! Aan het wapen op het schild kon je een ridder herkennen.

Ridders waren heel trots op hun wapenschild. Vaak kozen ze zelf wat erop kwam te staan. Een stoer dier zoals een leeuw bijvoorbeeld! Of ze kozen speciale kleuren.
Later gingen ridders hun wapen ook op vlaggen en andere dingen gebruiken. Wapens werden vaak familiewapens: je kreeg hetzelfde wapen als je vader. Nu gebruiken we nog steeds wapens: het wapen van Nederland bijvoorbeeld, of wapens van de provincies. Sommige families hebben nog steeds een familiewapen.
Soldaten te paard

Ridders waren soldaten te paard. Omdat ze hoog op hun paard zaten, waren ze snel en hadden ze een goed overzicht. Hierdoor waren ze moeilijker te verslaan dan soldaten te voet.

Om zichzelf te beschermen droegen ridders een speciaal pak. In de tijd van Floris bestond dit pak uit een wapenjas, een maliënkolder en een tuniek. Een wapenjas was een jas van een dikke stof om harde klappen op te vangen. Daaroverheen kwam een maliënkolder. Dat was een jas van ijzeren ringetjes. En als laatste trok de ridder zijn tuniek aan. Dat was een lang, hemd. Daaraan kon iedereen zien voor wie je vocht. Je kunt het een beetje vergelijken met een voetbalshirt.
Als er geen oorlog was, oefenden ridders met elkaar in toernooien. In een toernooi probeerden twee ridders elkaar met een lans van het paard af te stoten. Een lans is een lange stok met een scherpe punt eraan. Zo'n toernooi was soms best gevaarlijk. Maar wie won, behaalde er veel eer mee.
Een 'riddercode'

Je fatsoenlijk gedragen, dat vinden we tegenwoordig heel belangrijk. Wist je dat we dat van de ridders hebben geleerd? De ridders hadden een 'riddercode': afspraken over hoe je je moet gedragen. Want als een ridder bij een hoge edelman op het kasteel kwam, was dat wel belangrijk!

De regels van de 'riddercode' gingen over veel verschillende dingen. Dat je niet mag eten met je ellebogen op tafel, bijvoorbeeld. En dat je niet door een ander heen mag praten of in je neus mag peuteren. Maar ook dat je vrouwen altijd moet beschermen en dat je niet driftig moet zijn.
Ook gewone mensen leerden deze regels! Dat kwam doordat ze naar ridderverhalen luisterden. De ridders in deze verhalen waren altijd perfect: ze waren knap, aardig én ze deden alles volgens de regels. Zo leerden ook de gewone mensen hoe het hoorde.

Vensterplaat Floris de Vijfde. Voor docenten: Vensterles groep 5-8. Illustratie: Fred Marschall.

Graaf Floris de Vijfde

Dit is Floris de Vijfde. Hij leefde van 1254 tot 1296. Floris was graaf van Holland en Zeeland. Een graaf is een man van adel die de macht had over een groot gebied.

Please consent to cookies to display external content. Change cookie settings
Floris de Vijfde vermoord

Floris de Vijfde leefde heel lang geleden, maar veel mensen kennen nog steeds het spannende verhaal over hoe hij in 1296 op zijn eigen kasteel gevangen zat en hoe hij werd vermoord. Door wie en waarom werd Floris de Vijfde gedood?

Please consent to cookies to display external content. Change cookie settings
Het ontstaan van de eerste kastelen

Om zijn gebieden te beschermen, liet graaf Floris de Vijfde overal kastelen bouwen. Bij Alkmaar, Medemblik, Wijdenes en natuurlijk het Muiderslot bij Muiden. Maar hoe zijn de eerste kastelen eigenlijk ontstaan?

Please consent to cookies to display external content. Change cookie settings
Een aanval op een kasteel

Een kasteel is heel sterk. De dikke muren beschermen je tegen de vijand. Maar als die je kasteel omsingelt, zit je opgesloten! Je kunt geen kant meer op… Hoe valt de vijand aan? En hoe kun jij je verdedigen?

Please consent to cookies to display external content. Change cookie settings