“Dit möt wie nich wier hebn”

De Tweede Wereldoorlog

Tijd van wereldoorlogen

"Now geleuw'k dat het mis is", zei Hendrik Wolthuis midden in de nacht van 25 op 26 juni 1942, toen er een Engelse bommenwerper brandend neerstortte nabij de boerderij in de marke Dulder waar hij als knecht werkzaam was. Door een raam wist hij met zijn twee medebewoners te ontsnappen. Een ogenblik later vernielden ontploffende bommen de boerderij en bijgebouwen volledig. De hele vliegtuigbemanning vond hierbij de dood. Buurman Jans Hofstede kon, nadat hij voor zich een enorme vuurzee zag, alleen maar uitbrengen: "Loat wie bidden, zee bint allemoal dood". Op 28 juni werden de stoffelijk resten begraven in vijf anonieme graven op de katholieke begraafplaats in Weerselo. Op de stenen kwam de tekst: "An airman of the 1939-1945 war. Royal Air Force 26 juni 1942". Met onder deze tekst de woorden "Known unto God".

Bezetting

De Tweede Wereldoorlog heeft diepe sporen achtergelaten in onze samenleving. Bij allen, vooral die dit bewust hebben meegemaakt, staan de herinneringen nog altijd duidelijk op het netvlies. Omdat Twente ligt aan de grens met Duitsland was het op 10 mei 1940 direct aan de beurt toen de Duitse troepen ons land binnenvielen. Via Oldenzaal en ook gedeeltelijk over Weerselo's grondgebied trokken hordes militairen en materieel in de vroege morgen over spoor en weg richting het westen. De opmars was niet te stuiten en Nederland capituleerde na enkele dagen. Twente was bezet tot de eerste dagen van april 1945. In die 5 tussenliggende jaren hebben de toenmalige inwoners van de gemeente Weerselo deze trieste oorlog als een dieptepunt in hun leven ervaren. Wat te denken van de familie Vos uit Rossum, die man en vader Jan Vos, nadat hij was verraden, nooit weer terugzag.

Gevolgen

Het platteland bood, door de geïsoleerde ligging van de boerderijen, veelvuldig onderdak aan mensen die moesten onderduiken. Verschillende inwoners hebben hier, met gevaar voor eigen leven, heldendaden verricht. Na 1943 hield de bezetter razzia's voor verplichte tewerkstelling in Duitsland. Het hebben van een Ausweis was belangrijk en altijd moest iedereen alert zijn op verraders in eigen omgeving. Bovendien lag het vliegveld Twente voor een deel in de gemeente; dit bracht de nodige verhuizingen en spanningen met zich mee. Zelf legden de Duitsers, om de vijand te misleiden, een schijnvliegveld aan nabij Saasveld. Een bunker staat er nog als tastbaar bewijs. Voedselnood heeft de bevolking in de gemeente nauwelijks gekend. Er was voldoende beschikbaar op het platteland.

Bevrijding

Tussen de 1ste en de 10de april van 1945 verdreven Engelse en Canadese legereenheden de Duitsers uit deze streek. Op Tweede Paasdag, 2 april, zagen veel inwoners van de gemeente hoe de Duitsers over de Denekamperstraat verslagen terugkeerden naar hun vaderland. Na een ingetogen feest konden ze daarna beginnen aan de wederopbouw.