Het dorp Westerhaar is gebouwd op eeuwenlang betwist grondgebied. Het veengebied lag op de grens van Hellendoorn, Den Ham, Hardenberg, Tubbergen en Vriezenveen. Deze ligging gaf aanleiding tot diverse conflicten. De magistraat en schout van Ambt Hardenberg gaven in 1640 boeren uit deze plaats het recht om turf te graven in het gebied. Maar ook de graaf van Almelo maakte aanspraak op het stuk grond. Uit dit meningsverschil ontstond de naam Twistveen. In 1776 kochten vijf personen gronden en boerderijen in het gebied wat nu Westerhaar(-Vriezenveensewijk) heet. Het werd gekocht van de rentmeester die het beheer had over de eigendommen van het klooster in Sibculo. In 1797 kwam het verzoek van Jasper Zweers om een herziening van de limietscheiding (de grens), die volgens hem op meerdere plaatsen niet juist was of zelfs helemaal niet bepaald was. Hij maakte aanspraak op grond aan de zuidkant van zijn perceel. Zweers kreeg te horen dat zijn verzoek werd afgewezen. Pas in 1816 werd de nieuwe grens bepaald.
Besluiten en bezwaren
De grens was destijds ongeveer dezelfde als de grens van de huidige
gemeentegrens ten noordwesten van het dorp
Westerhaar-Vriezenveensewijk. Maar de burgemeester van Ambt
Hardenberg wilde de grenswijziging uiteindelijk niet ondertekenen,
omdat hij minder grond zou overhouden. Hij werd in het gelijk
gesteld door Gedeputeerde Staten, waardoor de zaak weer werd
opgeschort. In 1850 kwamen de gemeentegrenzen weer aan de orde. Men
kwam tot de conclusie dat de grenzen die in 1816 waren bepaald toch
aangehouden moesten worden. Maar nu waren de grondeigenaren het
daar niet mee eens. De weduwe van Zweers tekende officieel bezwaar
aan. Deze bezwaren werden zeer twijfelachtig bevonden, maar men
ging uiteindelijk niet over tot een besluit.
Oplossing
Uit kadastermetingen in 1930 bleek dat het Twistveen verkeerd was
ingemeten. De grensbepaling uit 1816 bleek de juiste. Op 10
december 1937 werd de grenswijziging vastgesteld door de Tweede
Kamer. Deze was dus in het voordeel was van de gemeente
Vriezenveen. Ondertussen had het dorp Westerhaar steeds meer
gestalte gekregen. Ten tijde van de grenswijziging woonden er 310
inwoners in het dorp. Westerhaar werd, net als Vriezenveenschewijk,
volledig onderdeel van de gemeente Vriezenveen. Daar stond men vóór
de definitieve grensbepaling ook al ingeschreven in het
bevolkingsregister en werden de belastingen ook aan afgedragen.
Maar de grondbelastingen moest men voor 1937 betalen aan Ambt
Hardenberg. De "twist" over het veen was beëindigd.
Op de kaart
De naam Twistveen komt ook voor op kaarten met het grondgebied van
de gemeente Den Ham. Deze gronden zijn in tegenstelling tot het
bovenstaande verhaal dus niet de juiste plaats van de eigenlijke
"twist". Dit geeft wel mooi aan dat het dorp
Westerhaar-Vriezenveensewijk een centrale ligging heeft in de
regio; het bevindt zich namelijk aan of zeer dichtbij vijf
(oud)gemeentegrenzen, om precies te zijn Hardenberg, Ommen,
Hellendoorn, Tubbergen en Den Ham. Door de fusie van Den Ham met de
gemeente Vriezenveen tot de gemeente Twenterand is het overgebleven
stukje Twistveen toch weer onderdeel geworden van het dorp
Westerhaar-Vriezenveensewijk. Wat overbleef zijn de benamingen in
het dorp: het sportpark van Westerhaar-Vriezenveensewijk heet
"Twistveen" en de weg die langs de oude gemeentegrens tussen Den
Ham en Vriezenveen lag heet de Twistveenweg. Uitzonderlijk is dat
het sportpark Twistveen kadestraal gezien het midden is van de
fusiegemeente Twenterand. Waar een raadselachtige naam uiteindelijk
nog toe kan
