De oudste archeologische voorwerpen die in Nederland boven
de grote rivieren en het
noordelijk deel van Duitsland kunnen worden gevonden zijn afkomstig
van de Neanderthaler. Deze oudst bekende menssoort is genoemd naar
de vindplaats van een van hun eerste fossielen, gevonden in een
rivierdal bij Düsseldorf in Duitsland.
De Neanderthalers lijken op de huidige mens, maar hadden een
gedrongen postuur. Hun schedel was ovaal van vorm en de ogen lagen
daar boven in. Opvallend was de wenkbrauwboog boven die ogen. Ook
hadden ze geen kin.
Nomadisch bestaan
De Neanderthalers leefden in Europa tijdens de oude steentijd (het
Paleolithicum) van ongeveer 250.000 jaar tot 40.000 jaar geleden.
Ze leidden een nomadisch bestaan. Hun kleding was gemaakt van
dierenhuiden. Vaak leefden ze in grotten, maar soms ook in tenten
gemaakt van grote dierenhuiden. Zij waren jagers en verzamelaars.
Met name werd er gejaagd op de mammoet, de muskusos, het hert en
het prehistorisch paard. Zij verzamelden noten en vruchten.
Jachtterrein
Door opwarming van het klimaat, smolt het landijs en heroverden
flora en fauna de vrijgekomen gebieden. Dit maakte ook de
Dinkelvallei vanaf ongeveer 135.000 jaar geleden geschikt als
terrein om te jagen en te verzamelen. In die tijd was de
Dinkelvallei een veel dieper rivierdal dan nu het geval is. Tevens
werd dit dal aan de linkerkant geflankeerd door een stuwwal. Aan de
rechterkant treffen we een west-oost lopende rug aan met
zandsteenformaties. Voor de Neanderthalers was dit een
overzichtelijke plek om het jachtwild, dat tijdens de noord-zuid
trek passeerde, te bejagen.
Vuistbijlen
Op diverse plaatsen in de omgeving van Losser zijn vuistbijlen
gevonden. Deze werden veelal van vuursteen gemaakt, omdat dat
makkelijk te bewerken was. Dit gereedschap kreeg men vooral door
middel van heel nauwkeurige afslagen van een brok vuursteen.
Daarnaast werden ook bot, hoorn en hout gebruikt. Naast vuistbijlen
kende men ook messen, speerpunten, beitels en schrabbers.
In 1990 vond B. Rosink aan de Postweg in De Lutte in zijn moestuin
een steen die veel gelijkenis vertoont met een vuistbijl. Omdat het
vervaardigd is van gneis, een andere steensoort, is niet met
zekerheid vast te stellen of dit een natuurproduct is of een
artefact. Tevens zijn er op een es aan de rand van het stroomdal
van de Dinkel een vuurstenen kling en een brok vuursteen
aangetroffen. Ook op andere plaatsen zijn nog vonsten gedaan, zoals
in de Oelemars en op het landgoed Egheria. Al deze brokstukjes
getuigen van de prehistorische bewoners van het Lossers
grondgebied. Dat doen ook de grafheuvels in de Zoeke
(Glanerbrugdijk), die volgens de Rijksmonumentenlijst dateren uit
het Neolithicum of de bronstijd. Enkele van deze heuvels zijn
onderzocht. Men vond er urnen, waarvan een enkele versierd was, die
as en beenderen bevatten.