De zeventiende eeuw was vol oorlogen, in wisselende coalities. Frankrijk, onder Zonnekoning Lodewijk XIV, had zijn begerig oog geworpen op de Republiek en de inval van de Franse legers in 1672 verliep zeer voorspoedig. De Franse bondgenoten bedreigden de Republiek aan de oostgrens en op zee. De regenten, die na een mislukte coup in 1651 geen nieuwe stadhouder meer hadden aangesteld, wisten niet hoe te reageren. Paniek brak uit en vooral onder het gewone volk groeide de roep om leiderschap. Die zocht de bevolking bij Willem III, de zoon van de laatste stadhouder. Uiteindelijk gingen de Staten-Generaal overstag. Door alle provinciale Staten werd Willem tot stadhouder benoemd. Hij werd daarmee ook de hoogste militair en het was zijn taak, het land van de Fransen te bevrijden.
In april 1672 werd de Hollandse waterlinie gesteld maar het duurde nog maanden voordat alles onder water stond. Vooral boeren verzetten zich tegen het inunderen van hun landerijen. Maar het werkte, de inval van de Fransen werd gestuit. Holland, met de belangrijke steden Amsterdam en Den Haag, bleef vrij gebied. Aan de andere kant van het water, dwars door de provincie Utrecht, lagen de Franse legers. Die hielden daar soms vreselijk huis, vooral toen hun frustratie groeide omdat de waterlinie ondoordringbaar bleek.
Woerden was door de Fransen in 1672 bezet. Ook Oudewater moest een bezetting verduren en in de zomer moest Benschop er aan geloven. De troepen verveelden zich en links en rechts werd er geplunderd en huizen en kastelen in brand gestoken of opgeblazen. In december viel de winter in en bevroor de watermassa. Hoewel de Hollandse troepen probeerden het ijs open te houden, mislukte dat. De Franse bevelhebber besloot vanuit Woerden met 10.000 man het ijs over te steken en naar het westen op te rukken. Halverwege de veldtocht echter viel de dooi in en dreigden de Franse soldaten afgesneden te worden van hun basis. Ze moesten zich hals over kop terugtrekken.
Woerden was dus nog lang niet bevrijd van de Franse soldaten. Ze bezetten het kasteel en hielden razzia's op straat. Mannen en jongens werden zonder pardon op straat opgepakt en opgesloten en dan 's nachts in de kou opeens weer op straat gezet. In Harmelen werden kerk en kasteel door de Fransen geruïneerd, net als het kasteel bij Jaarsveld, dat werd geplunderd en in brand gestoken.
