Bemster

Holandija i voda

Periode
Tijd van regenten en vorsten

Polder Bemster se sa razlogom nalazi na Uneskovoj listi svetske baštine. Proces isušivanja ovog dela zemlje iz 1612. tipičan je primer za to kako su Holanđani sami 'stvorili' veliki deo svoje zemlje na severu, zapadu i jugozapadu. Holandija je dobila svoj konačni oblik zahvaljujući ljudskoj intervenciji u prirodi. Počelo je isušivanjem zemljišta manjih razmera i izgradnjom brana u srednjem veku, uzimalo sve više maha isušivanjem jezera i tresetišta u šesnaestom veku, da bi se privremeno završilo izgradnjom Flevolandskih poldera i poldera oko reke Mas u dvadesetom veku.

Grupa amsterdamskih trgovaca i gradskih čelnika je 1607. godine donela odluku da se počne sa isušivanjem Bemstera, tada još uvek velikog jezera. Ovo je izgledalo kao finansijski unosan projekat koji bi, osim toga, mogao da doprinese boljem snabdevanju zalihama hrane za sve veći Amsterdam. Oko jezera je izgrađena visoka i čvrsta brana dugačka 38 kilometara, a iza nje kanal. Zatim se počelo sa isušivanjem jezera uz pomoć 43 vetrenjače, za čiju je izgradnju i postavljanje bio odgovoran inženjer Jan Andrianszon Legvater. Trebalo je izgraditi niz vetrenjača poređanih po visini, preko kojih se voda spuštala do kanala oko poldera.

Jezero je isušeno 1612. i moglo je da se počne sa izgradnjom poldera. Izgrađeni su putevi, kanali, jarkovi i farme, poređani tako da su činili jasne geometrijske oblike. Bemster je postao slavan upravo zahvaljujući takvoj parcelizaciji i uređenju zemljišta.

Upravljanje vodama u Bemsteru se usavršavalo još vekovima kasnije. Dugo su vetrenjače omogućavale građanima da ostanu suvih nogu i da nivo vode bude pogodan za zemljoradnju. U devetnaestom veku su ih zamenile parne pumpe, a kasnije pumpe na benzin i pumpe na električni pogon. Bemster je danas podeljen na više od pedeset delova, svaki sa zasebnim vodostajem. Zemljoradnicima odgovara da nivo vode bude nizak, dok seljaci žele visok vodostaj, jer bi u suprotnom stubovi ispod njihovih kuća mogli da istrule. Idealan vodostaj za stočarstvo je negde između ova dva, dok borci za zaštitu prirode imaju svoje zahteve.

Ranije se voda ispumpavala samo radi sprečavanja poplava, a danas se u vreme suše u Bemster čak propušta slatka voda. To je moguće jer je jezero Ejselmer, nekadašnje Južno more, sada bogato slatkom vodom, koja je pogodna za zemljoradnju.

Nekada se zemlja u Bemsteru isušivala uz pomoć snage vetra i vetrenjača, a danas se vodostaj reguliše na moderan način, uz pomoć struje i kompjutera.

Europa: van werelddeel tot unie

Europa is één van de zeven werelddelen en is daarmee dus een grondgebied. Maar Europa is ook een groep landen die samenwerkt: de Europese Unie. Europa is een plek waar mensen tegenwoordig graag naartoe komen voor veiligheid en welvaart. Maar dat is niet altijd zo geweest.

Eeuwenlang is Europa het strijdtoneel tussen verschillende koninkrijkjes en volkeren. Een voortdurend gevecht om land en macht. Verschillende keizers, zoals Karel de Grote en Napoleon, proberen heel Europa in hun macht te krijgen. De Eerste en de Tweede Wereldoorlog vormen een keerpunt in de Europese geschiedenis. Deze twee oorlogen veroorzaken zoveel menselijk leed en economische schade, dat de landen het erover eens zijn: dit mag nooit meer gebeuren. Een nieuwe oorlog moet voorkomen worden. Samenwerken lijkt de oplossing.
Nooit meer oorlog

Europa wordt na de Tweede Wereldoorlog verdeeld in Oost- en West-Europa. Er is veel werkloosheid en armoede. Enkele West-Europese landen besluiten dat er iets gedaan moet worden. Om de vrede te bewaren én de economie te stimuleren gaan zes landen samenwerken. Wat gaan ze doen?

Nederland, België, Luxemburg, Frankrijk, Italië en Duitsland richten in 1951 de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) op. Kolen en staal waren belangrijk voor de wapen- en oorlogsindustrie, na de oorlog worden ze gebruikt voor vreedzaam herstel van de economie. Steenkolen zijn nodig voor de verwarming. En staal is nodig voor bijvoorbeeld spoorlijnen en gebouwen. Op deze manier kunnen de landen elkaar in de gaten houden én elkaar helpen. Dit is het begin van de uitgebreide Europese samenwerking op het gebied van handel en veiligheid, de Europese Unie (EU). En sinds de val van de Berlijnse muur in 1989 kunnen ook Oost-Europese landen lid worden van de EU.
Eén voor allen, allen voor één

Waarom zou een land lid willen worden van de Europese Unie? Het is namelijk niet gratis. Ieder lid betaalt geld aan de EU. Daar wil je dus wel wat voor terug krijgen. De belangrijkste reden om lid te worden is de samenwerking en vrije handel, die zorgen voor langdurige vrede en welvaart. Hoe dan?

Door het openstellen van de grenzen (Verdrag van Schengen, 1985/86) kun je vrij handelen en reizen in de EU. Dat is goed voor de handel en levert meer welvaart op. Als je meedoet heb je ook recht op subsidies. Dan krijg je geld van de EU voor speciale projecten, die goed zijn voor onder meer landbouw, economie en veiligheid. Samen sta je ook sterker om oplossingen te zoeken voor wereldproblemen zoals klimaatverandering, vluchtelingen en energievoorziening. Sinds 2002 is er ook de euro, de Europese munteenheid. Het nadeel van lid zijn is dat je als land over veel zaken niet meer zelf kunt beslissen. Als je lid bent van de EU moet je je houden aan de Europese afspraken en regels.
Lidmaatschap van de EU

Lid worden van de Europese Unie is ingewikkeld en kost veel tijd. Eerst moet een kandidaat-lidstaat aan allerlei voorwaarden voldoen. Het land moet in ieder geval een democratisch bestuur en een stabiele economie hebben en de Europese wetten en regels respecteren. Een land kan alleen lid worden als alle lidstaten ermee instemmen. En dan?

Als je voldoet aan de criteria kun je een aanvraag indienen. Dan starten de onderhandelingen. Het land moet zijn wetgeving aanpassen om aan de EU-regels te voldoen. De onderhandelingen gaan over wat er dan aangepast moet worden. Tijdens dit proces spreken we van kandidaat-lidstaten. Het is namelijk de bedoeling dat de landen goed kunnen samenwerken en elkaar kunnen en willen helpen als dat nodig is. Zijn alle besprekingen succesvol afgerond, dan mag je toetreden tot de Europese Unie. Wat in 1951 begon als een samenwerking tussen zes landen is inmiddels uitgegroeid tot een unie met 28 lidstaten.
De regering van de EU

De regering van de EU-lidstaten bestaat uit verschillende organisaties met Brussel als hoofdstad. De belangrijkste vier organisaties zijn: de Europese Commissie (EC), de Raad van de Europese Unie/Raad van Ministers, de Europese Raad (ER) en het Europees Parlement (EP). Samen zijn ze verantwoordelijk voor de Europese Unie. Wie doet wat?

De Europese Commissie (EC) is het dagelijkse bestuur van de EU. Elke eurocommissaris is - als een soort minister - verantwoordelijk voor één of meerdere onderwerpen, zoals milieu of veiligheid. Maar ze mogen hun eigen land niet voortrekken, het belang van de EU staat voorop. De Raad van Ministers bestaat uit leden van de regeringen uit de EU-landen. Zo kan elk land toch een beetje opkomen voor zijn eigen belang. Dan heb je nog de Europese Raad met alle regeringsleiders van de EU-landen. Het Europees Parlement (EP) lijkt op onze Tweede Kamer. De leden worden gekozen door de burgers van de EU-landen. Zij geven het volk een stem. Het Europees Parlement zit als enige organisatie in Straatsburg en reist regelmatig op en neer naar Brussel.
Europa in ons dagelijks leven

Europa lijkt ver weg, maar het is overal om je heen. Kijk eens naar de nummerborden van de auto’s naar het blauwe stukje met de Europese vlag. Of wat dacht je van het noodnummer 112: in bijna heel Europa geldig, handig hè? Bij de EU worden ook afspraken gemaakt over bijvoorbeeld luchtkwaliteit, milieu, landbouw en telefoontarieven. Waarom is dat belangrijk?

Stel dat de fabrieken in Duitsland heel veel viezigheid de lucht in blazen of lozen in de rivieren. De vieze lucht of het smerige water kan overal in Europa terechtkomen, niet zo gezond. Of wat dacht je van vlees, groenten of ander voedsel. Door de vrije handel gaan deze producten naar verschillende landen in de EU. Stel dat dit voedsel niet veilig is, dan kunnen we allemáál ziek worden. Door met elkaar goede afspraken te maken is het voor iedereen in de EU veiliger, schoner en prettiger leven en werken.
Meer of minder Europa

Grexit, Brexit, Frexit, Nexit! Deze begrippen staan voor het uittreden van een land uit de EU. Exit is Engels voor ‘uitgang’. Griekenland heeft heel hoge schulden. Wordt het een Grexit? Engeland wil geen lid meer zijn van de Europese Unie, dat betekent Brexit! Samenwerken is altijd lastig, zeker als er veel op het spel staat. Wat vind Nederland van Europa?

Vanaf 1951 zijn er steeds verdere stappen gezet in de samenwerking. Op meer gebieden en met meer landen. Nederland is niet altijd blij met de beslissingen van de Europese Unie. Maar er komt voorlopig geen Nexit. De meeste Nederlanders zijn vóór samenwerking op het gebied van veiligheid en defensie, buitenlandse politiek, migratie en energie. Ook vinden de meeste Nederlanders het fijn om vrij te kunnen reizen in de EU. Andere positieve aspecten zijn de vrede, de euro en de invloed die de EU (als één blok) op de rest van de wereld heeft. Iets meer dan de helft van de bevolking van Engeland wil dat het land de dingen weer zelf gaat regelen. Brexit!