Helemaal aan de westzijde van de regio, tussen Schalkwijk en De Bilt, ligt een deel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. De forten Everdingen en Honswijk beschermen de rivier de Lek, die een 'acces' vormt. Een acces is een doorgang door de waterlinie. De waterlinie werkt door het onder water zetten van hele stukken land. Het water is te diep om gemakkelijk doorheen te waden of te rijden, bovendien zijn de sloten in het landschap verborgen en vormen formidabele hindernissen. Aan de andere kant is het water te ondiep om er gemakkelijk overheen te varen. Sommige delen, zoals het gebied rondom Houten (de Houtense Vlakte) zijn te hoog om onder water gezet te worden. Die worden beschermd door grote forten, zoals Fort Vechten en Fort Rijnauwen. Waterwegen en dijken moeten echter ook afgeschermd worden. Daartoe bevinden zich nog een aantal forten rondom Houten, Bunnik en Schalkwijk.