De Canon van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden
Veel mensen zijn zich amper nog bewust van het (zelfs recente) verleden en kunnen historische gebeurtenissen maar moeilijk plaatsen in tijd en ruimte. De drempel naar geschiedenis lijkt voor velen nogal hoog. Dat is jammer en onnodig.
De Canon van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden is een ruim en representatief aanbod van een aantal zeer uiteenlopende onderwerpen, die elk een eigen licht doen schijnen over de wording van dit gebied. Een reeks miniatuurtjes met achter elk een hele wereld. Ingangen naar de geschiedenis, met handgrepen voor wie verdieping zoekt. Een vlot verhaal voor een breed publiek. Een canon als deze biedt zowel het overzicht (representatieve vensters) als de ademruimte (korte teksten, geen doorlopend verhaal) waarmee de lezer op een plezierige wijze inzicht kan krijgen in (en hopelijk belangstelling voor) zijn omgeving en hij de historische context waarin hij leeft beter op waarde kan schatten.
De Bibliotheek AanZet
De eerste versie van de Canon van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden is in 2013 in de lucht gebracht door Bibliotheek Netwerk ZHZo, die na een fusie in 2014 is opgegaan in de Bibliotheek AanZet. In 2021 is besloten om het beheer van de Canon van de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden over te dragen aan Stichting Illustre Dordracum, waarmee de continuïteit is gewaarborgd. Deze stichting heeft eerder de Canon van Dordrecht gebouwd.
Stichting Illustre Dordracum
Illustre Dordracum is een platform voor historisch onderzoek. Het doet en faciliteert onderzoeksprojecten, organiseert cursussen en begeleidt studenten geschiedenis met hun stage en/of scriptie. In 2015 opende Stichting Illustre Dordracum het Historisch Documentatie- en Kenniscentrum Augustijnenhof, dat tevens fungeert als Historisch Informatiepunt (HIP). Dit centrum is gevestigd in het voormalig Augustijnenklooster, in het hart van de Dordtse historische binnenstad in hetzelfde gebouwencomplex als het Regionaal Archief Dordrecht.
Daarenboven beogen de statuten van Illustre Dordracum expliciet onder meer de bevordering van kennis van en belangstelling voor de geschiedenis in de ruimste zin des woords, en in het bijzonder die van het eiland van Dordrecht, de Zwijndrechtse Waard, de Alblasserwaard en de Hoeksche Waard.
Literatuur
Aa, A.J. van der, Biographisch woordenboek der Nederlanden. Haarlem, 1852 - 1878.
Ambags-van Veenendaal, H.C. en Verloop, C., Alblasserdam bezet en bevrijd. Alblasserdam 1940-1945. Alblasserdam, 1985.
Augustijn, Piet e.a., We want more! 50 jaar popmuziek in Gorinchem. Gorinchem, 2009.
Bieleman, Jan, Boeren in Nederland, Geschiedenis van de Landbouw 1500 - 2000. Wageningen, 2008.
Bijl, Aart, De Arkelse oorlog (1401 - 1412). Een vete tussen Jan van Arkel en Willem van Beieren, graaf van Holland. Gorinchem, 1986.
Bijl, Aart, Tussen de Diefdijk en de Zouwendijk. Een waterstaatkundige en sociaal-economische geschiedenis van de Vijfheerenlanden (1566-1984). Vuren, 2000.
Blokland-Visser, H.W.G. van, Papendrecht en zijn dijkdoorbraken en hoe men de voeten droog hield.
Blom, Teunis, Van Pilgram tot Jeekel: de Leerdamse glasindustrie in de 18e en 19e eeuw. Leerdam. 2009.
Boot, Willem J.J., Maas en Merwe, historie van de stoomboot reederij Fop Smit & Co 1878-1951. Opperdoes 2007.
Boshoven, E.H. e.a, Regio Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Een archeologische inventarisatie, verwachtings- en beleidsadvieskaart. Deventer/'s-Hertogenbosch, 2009.
Bovenkerk, Henk, e.a., Noordeloos, een dorp waar muziek in zit. 100 jaar Fanfare Volharding (1905 - 2005). z.j.
Breejen, Pieter den, Vrouwen en Liberalisme aan de Merwededijk. Hardinxveld-Giessendam, 1995.
Brouns, Roeland en Frank Ruiter, Boerderijen langs de Giessen. De ontwikkeling van de boerderijen in de Alblasserwaard. Delft, 1987.
Camijn, A., Familie Camijn.
De Spanjaarden in de Alblasserwaard, Historische Vereniging Sliedrecht. Zie: www.historie-sliedrecht.nl.
De Vries Robbé & Co. 1881 - 1956. Tijdsbeeld van driekwart eeuw technische en maatschappelijke vooruitgang. Gorinchem, 1956.
Dijk van, R.F., Een heilig deksel op de beerput. Nog te verschijnen.
Dijk, H.J. van, Oprecht verhaal over de geestelijke beroeringen in de jaren 1751 en 1752 te Werkendam en in de Alblasserwaard. Giessenburg, 1980.
Dijk, R.F. van, Gorcums zilver. Gorinchem, 1992.
Dijkstra, Y., O. Brinkkemper en C.W. Koot, Archeologie in de Betuweroute. Papendrechtse Stroomrug (RAM 80). Amersfoort, 1999.
Donk, Peter en Richard van Hoek, 'Stad &Streek, deze week!'. Honderd portretten van gasten uit het populaire praatprogramma van MerweRadio. Giessenburg, 2000.
Geschiedenis van Sliedrecht: www.historie-sliedrecht.nl
Gezang op de capitulatie der stad Gorinchem, uitgegeven door S. Y. van der Werff. Leeuwarden, 1814.
Groningen van, Catharina L., De Alblasserwaard. Zwolle/Zeist, 1992.
Groningen van, Catherina L., De Vijfheerenlanden. 's-Gravenhage, 1989.
Groot, B.J. de, Twee eeuwen hofje van Van Aerden. Leerdam, 1977.
Haaften, J.M. van, De Gorinchemse beroering 1752, Moederkoren sleutel tot raadsel? Wageningen, 1988.
Haaster, H. van, Kladders, fruyten, wermoesen, mostaert en amelcoren. Resultaten van het archeobotanisch onderzoek op de Groenmarkt in Gorinchem (1300-1775). Zaandam, 2005.
Hek, Robert van der e.a., Van PVV naar vv Peursum. 75 jaar voetbal in Giessenburg. Giessenburg, 2006.
Huis, Frits en René Steenhorst, Maarten Schakel. Een onverzettelijk man. Amsterdam, 1986.
Jong de, Dick J., 100 jaar spoorlijn Dordrecht-Gorinchem (1885 - 1985). In: Alblasserwaard en Vijfheerenlanden, jaarboek voor geschiedenis en natuur. Utrecht, 1986.
Jong de, Dick J., Wonen aan Giessen en Merwede. Hardinxveld-Giessendam, 1992.
Jonker, Carla, Macht en armoede aan de rivier. Ameide en Tienhoven 1870 - 1940. Ameide, 2010.
Kok, Huib de, Boer en boerderijen in de Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. Noordeloos, 2003.
Kort verhaal van eenige ongewoone gemoedsbewegingen onder de inwoners van verscheidene dorpen in de Alblasserwaard, 1752.
Kramer, Joke, De Merwedezone in bedrijf. Speurtocht langs industrieel erfgoed. Woerden, 2008.
Kuilenburg-Vaars, Gerda, Godsdiensttwist in de Alblasserwaard. De rol van de familie Geisteranus tijdens het Twaalfjarig Bestand. In: Alblasserwaard en Vijfheerlanden, jaarboek over geschiedenis en natuur, 1987.
Lange , D. de, De Martelaren van Gorcum. Utrecht/Antwerpen, 1954.
Leihitu, Juarth, '50 jaar Molukkers in Leerdam'. Leerdam, 2012.
Linden, H. van der, De cope; bijdrage tot de rechtsgeschiedenis van de openlegging der Hollands-Utrechtse laagvlakte, Assen, 1956.
Lintsen, H.W. (red.), Geschiedenis van de techniek in Nederland. De wording van een moderne samenleving 1800-1890. Zutphen, 1993.
Louwe Kooijmans, L.P. (red.) Archeologie in de Betuweroute. Hardinxveld-Giessendam Polderweg. Een mesolithisch jachtkamp in het rivierengebied (5500-5000 v. Chr.). Amersfoort, 2001.
Mol, J.A., Schelluinen en de Duitse Orde. Verslag van een lezing gehouden voor de Geschiedkundige Vereniging Giessenburg en Schelluinen op 22 september 2010.
Molhuysen, P.C. en P.J. Blok, Nieuw Nederlandsch Biografisch Woordenboek. Leiden, 1911 - 1937.
Mulder, R., Griek & Bliek. Een halve eeuw Grieken in Gorinchem. Gorinchem, 2007.
Natzijl, H., 75 jaar Kiesvereniging Staatkundig Gereformeerde Partij Groot-Ammers en omgeving 1929 -2004. Maartensdijk, 2004.
Panhuysen, Luc, De Martelaren van Gorcum. In: Historisch Nieuwsblad nr. 2/2010.
Roode F. de, en E. Goossens, Archeologische monumentenzorg in de gemeente Lingewaal. Archeologische sporen in een groene parel. (RAAP-rapport 1688). Weesp, 2008.
Ros, A., Johannes Groenewegen en zijn De lofzangen Israëls. In: Documentatieblad Nadere Reformatie, 22 (1998).
Ruiter, Kees de, De crisisjaren. Over Hardinxveld en Giessendam in de jaren 1930-1939. Hardinxveld-Giessendam, 1994.
Schakel, M.W., 25 Eeuwen Alblasserwaard en de Vijfheerenlanden. Noordeloos, 1986.
Schakel, M.W., De Geschiedenis van de Hoge en Vrije Heerlijkheden van Noordeloos en Overslingeland. Noordeloos, 1955.
Schakel, M.W., De waterwolf slaat toe. Watervloeden in de Alblasserwaard. Dordrecht, 1977.
Stamkot, Bert (ed.), Esther een dagboek - 1942. Utrecht, 1990.
Stamkot, Bert. Geschiedenis van de stad Gorinchem. Gorinchem, 1982.
Stamkot, R., Stad en streek tijdens de Beeldenstorm (1566). In: Alblasserwaard en Vijfheerlanden, jaarboek over geschiedenis en natuur, 1986.
Temmink, Joan en Laurens Geurtz, Copier compleet : het oeuvre van A.D. Copier 1901-1991. Rotterdam/Leerdam, 2011.
Tissink, Fieke en H.F. de Wit, Gorcumse schilders in de Gouden Eeuw. Gorinchem, 1987.
Verrips, Jojada, En boven de polder de hemel. Een antropologische studie van een Nederlands dorp (1850 - 1971). Amsterdam, 1977.
Waale, M.J., De Arkelse oorlog (1401-1412). Hilversum, 1990.
Waale, M.J., De geschiedenis van Gorinchem tot ca 1250: het voor-Arkelse tijdperk, in: Oud-Gorcum Varia (1995).
Wit, C.H.E. de, De Nederlandse revolutie van de achttiende eeuw 1780-1787. Oligarchie en proletariaat. H.J.J. Lindelauf, Oirsbeek, 1974.
Zuidervaart, H.J., Het Duitse Huis te Schelluinen. De opkomst en ondergang van een commanderij van de Ridderlijke Duitse Orde, Schelluinen, 1988.
Zuidervaart, H.J., Het verloop van de reformatie in Schelluinen. In: Jaarboek Alblasserwaard en Vijfheerenlanden (1984).
© Het auteursrecht op de teksten berust bij Stichting Illustre Dordracum. Reproductie hiervan voor met onderwijs samenhangende documenten is met bronvermelding toegestaan. Vermenigvuldiging van tekstmateriaal voor commerciële doeleinden is niet toegestaan. Wanneer er sprake is van auteursrechten op beeldmateriaal, dan liggen deze bij de desbetreffende eigenaar en/of beherende erfgoedinstelling. Wij hebben getracht eventuele rechthebbenden te benaderen. Personen die menen ten onrechte niet te zijn benaderd, worden verzocht contact met Stichting Illustre Dordracum op te nemen.