Steden en hertogen tuimelden vaak ruziënd over elkaar heen, maar toch konden ze niet zonder elkaar. De machtspolitiek van de Brabantse hertogen legde de basis voor een sterk hertogdom, maar de economische groeikracht van de steden vormde een onmisbare schakel voor de toenemende welvaart van Brabant.
De havenstad Antwerpen groeide uit tot het economische hart van de Nederlanden, maar ook noordelijkere steden als Bergen op Zoom en 's-Hertogenbosch kenden een bloeiende handel. Opmerkelijk is dat deze bloei volledig los stond van het destijds machtige handelsverbond van de Hanze in de noordelijke Nederlanden en Noordoost-Europa.
