Utrechtse canon voor in de klas
Landschap Erfgoed Utrecht heeft een aantal landelijke canonvensters op www.canonvannederland.nl vertaald naar lokale, Utrechtse gebeurtenissen, monumenten of personen. Dat zorgt ervoor dat de geschiedenis nog dichterbij komt. Zo is het venster over de Drentse Hunebedden vertaald naar de grafheuvels op de Utrechtse Heuvelrug. De Pyramide van Austerlitz is een lokale variant op het venster over Napoleon Bonaparte en de Franse tijd. Bij Willem van Oranje wordt in de Utrechtse onderwijscanon op de gruwelijke moord in Oudewater ingezoomd.
Deze lokale verdieping van de landelijke canonvensters creëert een grotere betrokkenheid bij de eigen omgeving van de leerlingen. En ook leerkrachten worden door deze Utrechtse onderwijscanon verleid de eigen omgeving actief bij hun lessen te betrekken.
Voor wie
- Voor leerlingen en leerkrachten van de basisschool groep 5 t/m 8
- Voor leerlingen en leerkrachten van voortgezet onderwijs klas 1 en 2.
Er zijn links naar kinderboeken, uitjes in de eigen omgeving, films, downloads en websites. Daarnaast zijn er voor docenten verwijzingen naar extra achtergrondliteratuur en lesmaterialen.
Aansluiten bij lesmethoden
De vensters van de onderwijscanon sluiten zoveel mogelijk aan bij onderwerpen uit de geschiedenismethoden, en zijn zeker ook interessant om te gebruiken bij andere vakken. Ze verlevendigen en verrijken lessen met onderwerpen die tastbaar en dichtbij huis zijn. Zo is het venster over de Rhijnspoorweg goed te gebruiken bij aardrijkskunde, als voorbeeld van infrastructuur en ruimtelijke ordening in de provincie Utrecht. En een venster over architect Gerrit Rietveld kan aan bod komen bij CKV.
Regionale website met een onderwijsvariant
De inhoud van Utrechtse onderwijscanon is grotendeels ontstaan uit het materiaal voor de Utrechtse regiocanons en voor de tv-serie Verleden van Utrecht. De onderwijscanon sluit zowel aan bij landelijke vensters van de Canon van Nederland als bij de Utrechtse regiocanons.
Landschap Erfgoed Utrecht heeft vier regionale canons ontwikkeld die zoveel mogelijk gekoppeld zijn aan vensters van de nationale canon. (Later is daar een vijfde regio, de stad Utrecht, aan toegevoegd.) Deze canons laten bovenlokale verbanden zien. Zo ontstaat er een drietrapsraket: nationaal - regionaal - lokaal. Bij de regiocanons is in plaats van een provinciale aanpak voor een regionale insteek gekozen, omdat de provincie Utrecht een grote historische en geografische verscheidenheid kent. De onderwijscanon is echter wel provinciebreed. Dit om leerlingen juist bewust te maken dat hun directe omgeving (door lokale vensters) onderdeel uitmaakt van een groter geheel: de provincie.
De regiocanons zijn ontstaan door samenwerking tussen verschillende erfgoedinstellingen in de provincie Utrecht: archiefdiensten, musea en historische verenigingen. Als kenners van de regionale geschiedenis hebben zij de vensters bepaald en tekst en beeldmateriaal aangedragen. Op basis hiervan zijn de teksten voor de website geschreven.
Ontwikkeling
Naar aanleiding van de herijking van de Canon van Nederland in 2020, heeft Landschap Erfgoed Utrecht ook de Canon in de Klas geactualiseerd. De website is een groeimodel. Ook de regiocanons zijn in beweging. Ideeën over wat men de belangrijkste zaken uit de regionale geschiedenis vindt, kunnen uiteenlopen en kunnen ook in de loop der tijd veranderen. Ook reacties van het publiek die via de website binnenkomen kunnen aanleiding zijn voor aanpassingen en toevoegingen. De website is zodoende een middel om de cultuurparticipatie in de provincie Utrecht te bevorderen. Bezoekers van de website worden uitdrukkelijk uitgenodigd om hun mening te geven over de vensters uit de regio- en onderwijscanons. Een canon is - in tegenstelling tot wat het woord doet vermoeden - dan ook niet statisch, maar dynamisch.
Colofon
- Utrechtse canons waarvan de onderwijscanon een onderdeel is (te bereiken via www.utrechtsecanons.nl of www.regiocanons.nl/utrecht), is een initiatief van Landschap Erfgoed Utrecht.
- De basisteksten zijn geschreven door medewerkers van Landschap Erfgoed Utrecht, gecoördineerd door Dorien Wijstma.
- De herijking in 2021 is verzorgd door Nick Stavenga, in het kader van zijn stage voor de Reinwardt Academie.
- De Utrechtse regiocanons en de Canon in de Klas kwamen tot stand dankzij subsidie van de Provincie Utrecht.
Rechten
- Het auteursrecht op de teksten berust bij Landschap Erfgoed Utrecht. Reproductie hiervan voor eigen gebruik en in met onderwijs samenhangende documenten (scripties, werkstukken en readers) is met bronvermelding toegestaan. Vermenigvuldiging van tekstmateriaal voor commerciële doeleinden - ook embedding van dit materiaal in andere websites - is alleen toegestaan na schriftelijke toestemming van Landschap Erfgoed Utrecht.
- Auteursrechten op beeldmateriaal liggen bij de eigenaar en/of beherende erfgoedinstelling van het beeldmateriaal. Landschap Erfgoed Utrecht heeft de vereiste toestemming tot publicatie van beeldmateriaal verkregen. Het downloaden van afbeeldingen op deze site is alleen toegestaan voor niet-commercieel persoonlijk gebruik, mits de copyright-vermelding ongewijzigd blijft. Voor alle andere vormen van reproductie is toestemming vereist van de eigenaar en/of beherende erfgoedinstelling.