Op vrijdag 19 mei 2006 werd de Museumwerf Vreeswijk
officieel geopend door de burgemeester van Nieuwegein Cor de Vos en
de toenmalige gedeputeerde van Cultuur Jan van Bergen. De dag erna
is de Museumwerf voor het publiek met allerlei
feestelijkheden opengesteld. De eerste dag hebben ruim duizend
bezoekers de Museumwerf bezocht.
Aan de opening gingen jaren aan voorbereiding vooraf. Het eerste
particuliere initiatief om iets te doen met de geschiedenis van de
binnenvaart in Vreeswijk kwam in 1992. Het ging om het behoud van
de scheepswerf Klip, voorheen Van Zutphen, als
cultuurhistorisch monument. Dit was aanleiding voor de gemeente om
onderzoek te laten doen naar de levensvatbaarheid van een
binnenvaartmuseum in Nieuwegein. Scheepswerf Klip verdween
uit beeld, maar uit het onderzoek kwam wel duidelijk naar voren dat
een binnenvaartmuseum in Vreeswijk een haalbare zaak is.
Van onderzoek tot besluit
Hoewel dit niet meteen werd omgezet in concrete daden, werd het
idee niet meer losgelaten. In de nota Cultuurbeleid van de
gemeente Nieuwegein uit 1996 wordt een binnenvaartmuseum in
Vreeswijk als mogelijke ambitie genoemd. Ook in de
ontwikkelingsvisie voor Vreeswijk uit 1997 wordt er ruimtelijk
rekening mee gehouden. Daarin wordt zelfs uitgegaan van 15.000 tot
25.000 bezoekers per jaar. Toen kwam ook al de locatie van de
werf Buitenweg in beeld. De realisatie van een
binnenvaartmuseum kreeg door allerlei haalbaarheidsonderzoeken
steeds meer handen en voeten. Dit leidde uiteindelijk in 2001 tot
het plan van aanpak 'Een museum in Vreeswijk'. waarin werd
uitgegaan van het museumconcept 'Werkende werf'. In 2002 heeft de
gemeenteraad ingestemd met het plan. Vanaf toen kon echt worden
begonnen met de realisatie.
Illuster stichtingsbestuur
In het voortraject naar de opening was een aantal mensen bereid
gevonden in het bestuur van de Stichting Museumwerf
Vreeswijk in oprichting plaats te nemen: Cees van den Oosten
(oud-gedeputeerde van de provincie Utrecht); Fred Gieltjes
(oud-projectleider Nieuw-Vreeswijk); Harry Peeters (o.a.
voorzitter van de Begeleidingscommissie Vreeswijk); Herman
Idema (oud-wethouder gemeente Nieuwegein) en Edu van de Velden
(oud-voorzitter van de Landelijke Vereniging tot Behoud van het
Historisch Bedrijfsvaartuig). Voorwaar een illuster
gezelschap. Daarnaast waren er enige adviseurs aangetrokken, onder
wie Henk Dessens, conservator en directeur collecties van het
Nederlands Scheepvaartmuseum Amsterdam.
Opknappen en restaureren
Op basis van het plan van aanpak 'Een museum van Vreeswijk' en het
museumconcept 'Werkende werf' is aan de restauratie van de werf en
aan de opbouw van het museum begonnen. De verschillende gebouwen op
het werfterrein bevonden zich bepaald niet meer in een presentabele
staat. Als eerste is er dan ook hard gewerkt om deze gebouwen van
binnen en van buiten voor de beoogde bestemming te renoveren. Ook
het werfterrein heeft een flinke opknapbeurt gekregen.
Het bestuur was en is zeer ambitieus en heeft het voor elkaar
gekregen om naast het startkapitaal van de gemeente Nieuwegein
flink wat geld van sponsors en fondsen los te krijgen om zijn
ambitieuze plannen te kunnen realiseren.
Museum én werkende werf
Naast het opknappen van terrein en gebouwen zijn er twee ruimtes
als museale ruimtes ingericht: in het Bezoekerscentrum wordt de
geschiedenis verteld van het schippersdorp Vreeswijk in relatie tot
de waterwegen en waterwerken in de omgeving . In het
Expositiecentrum gaat het over de geschiedenis van de Nederlandse
binnenvaart, waar mogelijk in relatie tot Vreeswijk.
De Museumwerf is nog steeds een werkende werf waar
historische binnenvaartschepen worden onderhouden, gerepareerd en
gerestaureerd. Historische binnenvaartschepen zijn schepen die nog
onder zeil hebben gevaren en die minimaal vijftig tot soms ruim
honderd jaar oud zijn. In de museumhaven liggen binnenvaartschepen
die door een schouwcommissie op hun historische merites zijn
beoordeeld. Komen zij door deze 'test', dan kunnen zij een
ligplaats in de museumhaven krijgen. En het Theehuys is een plek,
waar de bezoekers alle indrukken die zij tijdens hun bezoek aan de
Museumwerf hebben opgedaan kunnen verwerken genietend van
een kopje koffie en van het uitzicht op de prachtige oude
binnenvaartschepen in de museumhaven.
Actieve vrijwilligers
De Museumwerf zou maximaal 10.000 bezoekers op jaarbasis
kunnen trekken. Om dit bereiken zijn er inmiddels meer dan 50
vrijwilligers actief op de Museumwerf: technische en
museale vrijwilligers en vrijwilligers in de catering. Want na de
opening hebben bestuur en medewerkers niet stil gezeten: er is een
prachtige website ontwikkeld; de museumhaven is geopend en er is
een compleet nieuw Theehuys aan de Vaartse Rijn gebouwd. Op dit
moment bezoeken jaarlijks ruim 6.000 bezoekers de
Museumwerf. De Museumwerf is dus goed op weg om
het streefcijfer van 10.000 bezoekers per jaar te halen.
