In 2001 werd Wijhe hard getroffen door de uitbraak van de mond- en klauwzeerepidemie. De schaal waarop dit gebeurde was van Europees formaat. De MKZ-crisis markeerde de prille samenvoeging van de beide gemeenten Wijhe en Olst in 2001. Het begin van de besmetting lag op of nabij 21 februari 2001 in Engeland. De eerste maatregel die in Nederland werd genomen, was het stoppen van de import van vee. Op 12 maart werd MKZ geconstateerd in Frankrijk. Daar werd zonder pardon geruimd en bleef verdere verspreiding achterwege. De hele Nederlandse veehouderij stond op scherp.
Ruiming
Op 21 maart, het sneeuwde, was het eerste MKZ-geval in Nederland een feit: locatie Fortmond. Diezelfde dag was er besmetting bij kalveren en geiten in Welsum aan de Gelderse kant van de IJssel. Binnen een cirkel van 1 km rond het bedrijf in Fortmond werden de bedrijven geruimd. Ruimen betekende het doden van alle dieren op een bedrijf, of ze nu wel of niet door de MKZ waren aangetast. Ook hobbydieren moesten het veld ruimen. De ruimcirkels werden naderhand vergroot tot 2 km. Besmettingen in Den Nul en aan de Hamelweg in Wijhe volgden. Volgens een schatting zaten er binnen de 2 km-zone van het besmette bedrijf in Wijhe 63 dierenhouders, waarvan 30 beroepsmatig. Het ruimen had een enorme weerslag op de boeren, hun familie, de houders van hobbydieren en de bevolking van Wijhe. Ook toeleveranciers werden door de maatregelen getroffen. Verder gelegen gezonde boerenbedrijven vreesden ruimingen.
Gevolgen
De crisis zette de samenleving op de kop: roodwitte linten, verboden gebieden, geen vervoer, afgesloten bedrijven en wegen, boeren die geen contact meer hadden met hun buren of met hun familie. Er vond crisisberaad plaats. Het ontsteken van een paasvuur werd verboden. Het verenigingsleven kwam stil te liggen. In Wijhe werd een oecumenische gebedsdienst gehouden. De crisis bepaalde de samenleving ook bij de gevolgen van de schaalvergroting en intensivering van de landbouw in de afgelopen 50 jaar. Door afhankelijkheid van de wereldwijde handel, die inenting tegen MKZ verhinderde, werd gezond vee over de kling gejaagd.
Het dorp in actie
Onder het motto "Olst-Wijhe staat voor zijn boeren" namen vier Wijhenaren het initiatief om een steunfonds voor de getroffen boeren in hun gemeente in het leven te roepen. Er bleek massale steun voor de boeren te bestaan en de actie overtrof de stoutste verwachtingen. Verschillende acties, inclusief het bosfeest Lierderholthuis, brachten in totaal € 125.000,‒ op. Zo toonde zich juist ook tijdens deze crisis het medeleven en solidarieit van de bevolking met haar boeren.
