"DEN HAM - Woensdagmiddag 18 juni 1969, 10 minuten over 5: een historisch moment voor de gemeente Den Ham. Met negen tegen vijf stemmen nam de gemeenteraad een besluit, dat een einde maakt aan de slopende gemeentehuisaffaire." Zo begon het artikel waarmee het Dagblad van het Oosten verslag deed van de raadsvergadering waarin besloten werd een nieuw gemeentehuis in het dorp Den Ham te bouwen. De gemeentehuisaffaire en de zwembaddiscussie hebben in de jaren zestig van de vorige eeuw heftige en vooral geëmotioneerde debatten opgeleverd in de Hammer en Vroomshoopse dorpsgemeenschappen. In die periode was de kloof tussen beide delen van de gemeente Den Ham dieper dan ooit. Gevreesd werd dat met name de bestuurlijke afstand tussen beide dorpen onoverbrugbaar zou worden.
Van trekvaart tot welvaart
Zo luidde het motto waarmee Vroomshoop in 1959 het eeuwfeest vierde. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg het dorp Vroomshoop een extra impuls. Het werd aangewezen als industriekern. Hierdoor kwamen er extra mogelijkheden voor nieuwe industrie. Dat gebeurde ruimschoots. Den Ham daarentegen ontwikkelde zich als een typisch agrarisch plattelandsdorp met een eigen bedrijvigheid. Qua inwoneraantal groeide Vroomshoop snel het moederdorp Den Ham voorbij. Daarmee veranderde ook de jarenlange dominante positie van het dorp Den Ham in de gemeenteraad. Dat was even wennen. Politieke partijen deden mee aan de verkiezingen, maar de samenwerking werd dikwijls, dwars door de partijen heen, geografisch ingevuld. Dat bracht regelmatig hoogoplopende politieke spanningen met zich mee.
Eén gemeente, twee zwembaden
De eerste openlijke confrontatie betrof de locatiekeuze voor het gemeentelijk zwembad in 1959. Het college van B en W kwam met een voorstel voor twee mogelijke locaties: De Zandstuve dicht bij Vroomshoop en locatie Moddejonge, de latere gemeentekwekerij, 400 m verder richting Den Ham. Voor de Hammer raadsleden niet ver genoeg! Na heftige discussie en enkele stemmingen verlaten een viertal Hammer raadsleden de vergadering. Met zeven tegen vier stemmen wordt uiteindelijk besloten het zwembad in de Zandstuve te bouwen. Vroomshoop blij, Den Ham kwaad! Zo kwaad dat men uitriep: "Dan bouwen wij een bad voor ons zelf!" En dat gebeurde. Met veel landelijke publiciteit. Ongekende krachten kwamen in beweging. Ruim 1,5 jaar later werd met veel vlagvertoon het zwembad De Groene Jager geopend. Baron Van Pallandt van Eerde stelde aan de Ommerweg de grond beschikbaar. De 4.000 inwoners brachten spontaan f 20.000,‒ bij elkaar. Alle bedrijven en inwoners werkten mee aan de totstandkoming van het bad. De bouw van het gemeentelijk zwembad werd ook snel ter hand genomen. Mei 1963 liep heel Vroomshoop uit om het prachtige zwembad De Zandstuve in gebruik te nemen. Na verloop van jaren bleken bij De Groene Jager nieuwe investeringen noodzakelijk, waarna de gemeente het zwembad alsnog heeft overgenomen. Zo beschikte één gemeente over twee zwembaden.
Twee locaties, één gemeentehuis
De discussie over de bouw van een nieuw gemeentehuis verliep niet minder heftig. Een raadsmeerderheid (8 tegen 7) sprak zich op 14 april 1964 uit voor de bouw van een nieuw gemeentehuis in Vroomshoop. Daarmee stonden de verhoudingen opnieuw op scherp. Er werd een ontwerpplan gemaakt en een locatie aangewezen. Gedeputeerde Staten hadden opmerkingen en vroegen het college het plan opnieuw te bezien. Het college was onderling verdeeld. Het kwam begin 1968 met drie verschillende voorstellen naar de raad. De heftige discussie hierover kostte een wethouder en een raadslid hun functie. In juni 1968 kwam er geheel onverwachts een voorstel, ingediend door drie Hammer raadsleden, om de vorige besluiten rond de nieuwbouw van het gemeentehuis in te trekken en over te gaan tot nieuwbouw in Den Ham. Tijdens de discussie bleek dat door het "Hammer blok" de tijd goed besteed was! Geerdijk had een nieuwe brug gekregen en enkele Vroomshoopse raadsleden vonden inmiddels dat Den Ham meer te verliezen had dan Vroomshoop te winnen met de bouw van het gemeentehuis in Vroomshoop. Dit voorstel werd met 11 tegen 3 stemmen aangenomen. Er werd door het college een plan ontwikkeld en op 18 juni 1969 vond hierover een grimmige besluitvorming plaats. Uitslag 9 voor, 5 tegen. Toen werd er snel gebouwd. De officiële opening vond plaats op 9 oktober 1970. De nieuwe burgemeester A. van Walsum kon beginnen te werken aan de verbetering van de onderlinge verhoudingen. Dat lukte wonderwel.
Twee gemeentehuizen, één gemeente
Met de gemeentelijke herindeling per 1 januari 2001 vormden de gemeenten Den Ham en Vriezenveen de nieuwe gemeente Twenterand. Op dat moment waren er twee gemeentehuizen. Uit oogpunt van efficiency moest dat er één worden. Ook dat bracht discussie met zich mee. Niemand had in de jaren zestig van de 20ste eeuw kunnen voorzien dat de inwoners van Den Ham en Vroomshoop nog eens samen zouden pleiten voor een gemeentehuis in het centraal gelegen Vroomshoop! Uiteindelijk besloot de gemeenteraad echter het bestaande gemeentehuis in Vriezenveen te handhaven en uit te breiden. Het gemeentehuis in Den Ham sloot de deuren.
