De Heijgraeff bij Ringelpoel
Er blijken twee waterlopen te zijn die de naam Heygraeff dragen. De in 1133 gegraven Oude Heygraeff was destijds van belang voor de afwatering ten tijde van de eerste ontginningen en daarna. Deze vormde de grens met de Leusder Meent.
Hij kwam vanaf het Treekermeertje en vervolgde zijn weg door het huidige landgoed Geerestein en sloot aan op de Eeckrisse Wetering. Recent onderzoek heeft dit aangetoond.
Mogelijk is vanaf het punt waar de Oude Heygraeff nu in de Grift uitkomt, in het verlengde daarvan, ten tijde van bisschop Guy van Avesnes (1301-1317) een wetering (Dwarswetering) gegraven in de richting van het begin van de Eekrisse Wetering.
Een tweede zeer oude waterloop is de Woudenbergse Heygraeff. Deze begint nabij Valkenheide onder Maarsbergen en loopt langs de grens met Maarn. Na een slingerende omweg via Maarn mondde hij tot 1868 uit in de Grift. Tussen de 15e en de 18e eeuw heeft de Woudenbergse Heygraeff waarschijnlijk zijn loop gehad langs de oude dorpskern van Woudenberg nabij de Voorstraat. Na 1868 is hij vanaf de Zeisterweg ter hoogte van boerderij Nieuwenhuizen doorgetrokken door de Woudenbergse Meent (onder wat nu de N224 is door) en werd zo een verbinding gelegd met de Oude Heygraeff.
Was het vroeger allemaal voor de afwatering, tegenwoordig is het voor de natuur. Voor een deel is de Heygraeff in oude luister hersteld. Zeldzame beekvissen zoals het bermpje en het tiendoornig stekelbaarsje zijn sinds 2012 alweer gesignaleerd, evenals kikkers, watersalamanders en ringslangen.
(Archief Stichting Oud Woudenberg).