Bosbegraafplaats
Vijf begraafplaatsen en een kerk
Begraafplaatsen
Een van de mooiste begraafplaatsen in Nederland is bosbegraafplaats Tjoenerhof, althans volgens een radioprogramma enkele jaren geleden. Gelegen op een stille plek in het Kolkbos en met brede lanen, kronkelpaden en veel struiken, bomen en dus privacy. Op een apart gedeelte liggen de dubbele graven van 34 nonnen. De Tjoenerhof werd in 1975 in gebruik genomen, maar daarvoor ontstonden in de loop der eeuwen meer begraafplaatsen in en rond het dorp. In de kerk werd vanaf begin 15e eeuw begraven, na 1578 (toen de kerk werd gesloten) op het kerkhof naast de kerk en vanaf 1871 aan de Roeterdsweg. Daarnaast zijn er nog twee particuliere begraafplaatsen: aan de Molenweg en op landgoed Het Overvelde.
Kerk en kerkhof
De kerk was vroeger onderdeel van het vrouwenklooster van Diepenveen. Hier werden de nonnen begraven tot de plunderingen van de Staatse troepen in 1578. In de kerk liggen nog diverse zerken, onder andere die van priorin Elisabeth van Culemburg, gestorven in 1524. Volgens overlevering zou stichter Johannes Brinkerinck in 1416 vóór het toenmalige altaar zijn begraven. De familie Van Doetinchem, woonachtig op havezate Rande, kreeg een eigen grafkelder.
Na 1578 werd er begraven op het kerkhof naast de kerk, waarvan tot 1818 de kosters in de begrafenisboeken de namen optekenden. Het waren er meer dan 1600. Vrijwel al deze overledenen waren afkomstig uit de marken Rande, Tjoene, Borgele en Hengforden. Tussen 1818 en 1870, toen er niet meer in de bebouwde kom mocht worden begraven, zijn er nog tientallen bijgekomen. Er liggen maar weinig zerken, maar een heel bijzondere is die van chirurgijn Stutterheim (1785-1864) die op veldtocht in het leger van Napoleon is geweest.
Roeterdsweg
In 1870 kwam er aan de Molenkolk een nieuwe begraafplaats met een ingang aan de Kleikoele. Aan deze kant liggen dan ook de graven van belangrijke en gefortuneerde Diepenveners en zelfs een bijzonder graf met twee stenen hondjes. Aan de zuidkant kregen de armere bewoners een plek, sommigen met een houten grafzerk. In 1930 kreeg de begraafplaats een groot middenpad en aan de oostkant kwam er een stuk bij. De ingang verhuisde naar de Roeterdsweg en twee jaar later verrees daar een poortgebouw met een opslagruimte en een opbaarruimte met glas-in-loodraam. Nu kan er nog wel op dit nieuwe deel worden bijgezet. Hier bevindt zich ook het monument voor dokter Govert Muys die in 1935 onverwacht overleed, en het graf van verzetsstrijder Gerrit Vertregt die op 8 augustus 1945 bij het ruimen van mijnen om het leven kwam.
Oorlogsmonument
Op deze begraafplaats staat het oorlogsmonument met graven van zeven bemanningsleden van neergestorte geallieerde vliegtuigen. Drie kwamen om bij het neerstorten van hun bommenwerper op 31 mei 1942 in de uiterwaarden. De andere vier overleden bij een crash op landgoed Kranenkamp in februari 1944. Bij dit monument wordt jaarlijks de Dodenherdenking gehouden.
Bosbegraafplaats Tjoenerhof
Eind jaren zestig besloot de gemeente een nieuwe begraafplaats aan te leggen in het Kolkbos. Burgemeester Samuel Crommelin bemoeide zich persoonlijk met de uitvoering en wilde er een bosbegraafplaats van maken met tussen de brede paden veel hagen en struiken en kronkelpaden langs de graven. In het begin mochten er alleen zandstenen grafstenen komen. De nieuwe begraafplaats waar in 1975 de eerste begrafenis plaatsvond, kreeg de naam Tjoenerhof. De gemeente liet er ook een eenvoudige aula met een luidklok bouwen, die beheerd werd en nog wordt door de Diepenveense Begrafenisvereniging.
Heel bijzonder zijn de zeventien dubbele graven voor de 'Zusters van Sparrenheuvel', een groep religieuzen die na hun pensioen in woonzorgcentrum Sparrenheuvel woonden.
Particuliere begraafplaatsen
Aan de Molenweg in de hoek met de Swedera van Runenweg, ligt de particuliere en niet toegankelijke begraafplaats van de familie Cost Budde. Vroeger woonde deze familie in Deventer en op de buitenplaatsen Roobrug en (Oud) Rande. Hier wordt sinds 1838 nog steeds begraven. De graven zijn omgeven door statige beuken, eiken en een diepe sloot die is aangelegd - zoals bij elke begraafplaats in een zeer natte omgeving - om de begraafplaats op te hogen en te draineren.
Op landgoed Het Overvelde heeft de familie Van Coeverden een grafheuvel aangelegd, vermoedelijk in de jaren twintig van de vorige eeuw. Deze familie woonde tot 1956 in het landhuis. Op de grafheuvel staat een eenvoudige grafsteen met de namen van de ter plaatste begraven familieleden. Rond de graven staan vier stenen pijlers, onderling verbonden door een ketting. Vlakbij staat een treurbeuk.
