Landbouw
Landbouw is altijd belangrijk voor Hardenberg geweest. Daarom hebben er in de gemeente ongeveer twintig molens gestaan. Nu zijn er nog vijf over: De Oelemölle (1870) in Heemse, De Pionier (1859) in Slagharen, de Star (1882) in Balkbrug, De Anermolen (1864) in Ane en Windlust (1877) in Radewijk. In de molens werd bijvoorbeeld boekweit, gerst, rogge, haver en maïs gemalen, olie geslagen uit lijn- en koolzaad en hout gezaagd.
Gezelligheid
Alle boeren uit de omgeving kwamen naar de molens om hun rogge (graan) te laten malen. Tijdens het wachten, wisselden de boeren de laatste nieuwtjes uit. Van het meel werd (rogge)brood gebakken. Later gebruikten de boeren het goedkope roggemeel steeds vaker om aan hun varkens te voeren. Het brood werd toen gemaakt van tarwemeel.
Brand!
De molens die nu nog in de gemeente te vinden zijn, werden in de 19de eeuw gebouwd. Op de plek van de Star, Windlust en de Anermolen stond vroeger een andere molen. Deze molens zijn volledig afgebrand. Brand in de molen was de grootste angst van een molenaar: een klein vonkje was genoeg om een houten molen in vlammen te doen opgaan. De molenaar Nijzink van de Oelemölle had geluk. Op 21 mei 1893 werd de molen door de bliksem getroffen, maar vloog wonder boven wonder niet in de brand.
Nieuwe uitvindingen
De uitvinding van de stoomkracht en later de elektromotor zorgden voor het einde van de molens in Hardenberg en de rest van Nederland. Door stoomkracht en elektriciteit kon de molenaar de molen zonder wind laten draaien. Later namen fabrieken de taak van de molens over. Hierdoor verdwenen de windmolens en de molenaars.
De molens nu
Alleen op molen Windlust werkt nog een echte molenaar. Hij verkoopt allerlei soorten meel in zijn eigen winkel. Ook maalt hij meel voor bakkers in de omgeving. Wil je weten hoe een molen werkt? Ga dan eens bij de Star of Anermolen kijken. Vrijwilligers laten het je zien. De Oelemölle maalt niet meer. Deze molen wordt voor tentoonstellingen gebruikt. Molen De Pionier kun je in Ponypark Slagharen bekijken.
