Enschede werd op 10 mei 1940 ingenomen door Duitse troepen die
in de vroege morgen de Nederlandse grens, onder meer bij De Lutte
en Buurse, waren overschreden. In de stad vonden geen
krijgshandelingen plaats. De grensbewakingstroepen in Glanerbrug,
Knalhutte en bij station Broekheurne werden in de loop van de
morgen zonder verzet in krijgsgevangenschap afgevoerd.
Het vliegveld Twente was door de Nederlandse genie omgeploegd; de
hangars werden tijdig opgeblazen. De Duitse bezetting van de stad
concentreerde zich op den duur zichtbaar in een groot aantal panden
aan de Tromplaan en omgeving. De synagoge werd een Duitse
gevangenis.
Luchtaanvallen
Tijdens de oorlog vonden veelvuldig luchtaanvallen in Enschede
en omgeving plaats. Geallieerde piloten verkeerden doorgaans in de
veronderstelling dat zij al (of nog) boven Duitsland vlogen. In de
gemeente Enschede werden tijdens de oorlog door de geallieerden 354
luchtaanvallen uitgevoerd, waarvan 119 op de Fliegerhorst
Twente. Er vielen 360 doden, 1.300 woningen werden vernietigd
en ruim 11.000 beschadigd. Zo was er op 22 januari 1942 een
bombardement op huizen aan de Tegalstraat. Getroffen werd onder
meer een leraarsgezin van vijf personen met zes leerlingen die
op het moment van de aanval bijles kregen. Het eerste grootschalige
bombardement (feitelijk bedoeld voor de Duitse plaats Rheine) was
op zondagmiddag 10 oktober 1943 op de omgeving Van Heekpark/Het
Zwik en het Hogeland. Er waren 151 doden, 60 zwaar- en 341
lichtgewonden. Ook op 22 februari 1944 was het raak. Niet minder
dan 40.000 brandbommen troffen de binnenstad en de wijken Veldkamp
en Pathmos, ten koste van 40 doden, 42 zwaar- en ruim 100
lichtgewonden. Op 22 maart 1945 werd het zuidelijk deel van het
stadscentrum opnieuw getroffen: 65 doden, 32 zwaar- en ruim 100
lichtgewonden.
Bevrijding
De stad Enschede werd op 1 april 1945 bevrijd door eenheden
van een Brits geallieerd leger. Een deel van de troepen rukte op
vanuit Neede, via onder meer Beckum en Boekelo, naar de
Lonnekerbrug. Nadat een Britse eenheid al over de brug was, werd
die alsnog door de Duitsers vernield. De eenheid wist in de middag
de kruising bij Frans op de Bult te bereiken via de
Deurningerstraat. Een tweede groep die dit punt via het vliegveld
wilde benaderen werd teruggeslagen. Geallieerde troepen die
oprukten via Haaksbergen en Usselo stuitten op heftige Duitse
tegenstand op het spoorwegemplacement Zuid, waarbij onder meer de
brug in de Getfertsingel werd opgeblazen. Zij kozen vervolgens een
route langs de Zuid- en Noordesmarkerrondweg. Na een aanval op twee
Britse tanks op de Noordesmarkerrondweg trokken de Britten zich
terug op Stokhorst. Wel werd op 1 april ook Glanerbrug bevrijd. Op
2 april werden de gevechtshandelingen in de gemeente Enschede
afgerond met onder meer de verovering van het vliegveld en met de
zuivering van de stad.
De Bevrijding kostte het leven aan achttien burgers, 23
Britten en 28 Duitsers. Aan de vooravond van de Bevrijding werden
als gevolg van verraad nog een zestal personen neergeschoten in een
woning in de Sumatrastraat. Al met al heeft de Tweede Wereldoorlog
aan ongeveer 1.250 stadgenoten het leven gekost; de helft
slachtoffers van de Jodenvervolging.